Ketogenic diet หรือที่หลายๆ คนรู้จักกันในนามว่า คีโต ไดเอต (keto diet) เป็นวิธีการลดน้ำหนักรูปแบบหนึ่ง ที่จะเลือกบริโภคอาหารที่มีไขมันสูง และบริโภคอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรตในปริมาณน้อย ซึ่งวิธีการดังกล่าวจะช่วยให้ร่างกายสามารถเผาผลาญปริมาณไขมันได้มากยิ่งขึ้น
คำว่า Keto ใน ketogenic diet นั้นมาจากคำว่า ketones ซึ่งเป็นสารโมเลกุลเล็กที่ร่างกายจะนำมาใช้เป็นแหล่งพลังงานในยามจำเป็น โดยปกติแล้ว ร่างกายสามารถดำรงอยู่ได้ด้วยพลังงานจาก 2 แหล่ง คือ
1. น้ำตาล ที่ได้จากการย่อยคาร์โบไฮเดรต เช่น ข้าว ขนมปัง หรืออาหารจำพวกเส้นต่าง ๆ ซึ่งพลังงานส่วนนี้เป็นแหล่งพลังงานแหล่งแรกที่ร่างกายจะดึงมาใช้
2. ไขมัน เช่น ไข่ เนื้อ อะโวกาโด เนย หรือโอลีฟออย เป็นต้น ถ้าเราได้รับคาร์โบไฮเดรตในปริมาณน้อย ร่างกายจะเปลี่ยนมาใช้พลังงานจากไขมันแทน
แม้แต่สมองที่เป็นอวัยวะที่ต้องการน้ำตาลสูงก็สามารถใช้พลังงานจากไขมันได้ กล่าวคือ เมื่อร่างกายอยู่ในช่วงขาดอาหาร จะส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ ร่างกายจะเปลี่ยนไปใช้แหล่งพลังงานที่มาจากไขมันแทน โดยไขมันจะถูกเปลี่ยนไปเป็นสารโมเลกุลหนึ่งที่ให้พลังงานได้ เรียกว่า ketones โดยผ่านกระบวนการทำงานของตับ และไปเป็นแหล่งพลังงานให้แก่สมองและส่วนต่าง ๆ ของร่างกายต่อไป และนี่จึงเป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมจึงเรียกวิธีการลดน้ำหนักแบบนี้ว่า keto diet
เมื่อคุณอยู่ในช่วงของการทำ ketogenic diet ร่างกายจะเปลี่ยนมาใช้พลังงานจากไขมัน ซึ่งถูกทำให้อยู่ในรูปของ ketones เมื่อระดับน้ำตาลในเลือดต่ำลง อัตราการเผาผลาญไขมันจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งทำให้ง่ายต่อการเข้าถึงไขมันที่ถูกกักเก็บไว้และทำการเผาผลาญไขมันพวกนี้ออกจากร่างกาย การใช้แหล่งพลังงานที่มาจากไขมันมีประโยชน์มากมาย เช่น ไม่หิว มีแหล่งพลังงานตลอดเวลา ซึ่งช่วยให้คุณตื่นตัวและจดจ่อกับเรื่องต่าง ๆ ได้ดี นอกจากนี้ยังรวมถึงการที่คุณได้เผาผลาญปริมาณแคลอรีในร่างกายออกไปอีกด้วย มันจะเป็นการดีมากถ้าคุณสามารถลดน้ำหนักได้โดยไม่เกิดอาการหิว และมีการเผาผลาญแคลอรีตลอดเวลาไม่เว้นแม้แต่ช่วงเวลาที่นอนหลับ
แต่การลดน้ำหนักด้วยวิธี keto diet อาจจะไม่เหมาะสำหรับทุกคน บุคคล 3 ประเภทที่ควรหลีกเลี่ยงการทำ keto diet คือ
1. บุคคลที่เป็นโรคเบาหวาน การทำ keto diet อาจทำให้ปริมาณน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานต่ำเกินไป (ผลจากการใช้อินซูลินควบคู่ด้วย) ซึ่งอาจเป็นอันตรายได้
2. บุคคลที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง การทำ keto diet ในกลุ่มบุคคลดังกล่าวอาจทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตต่ำ และอาจนำมาซึ่งอาการเหนื่อยง่าย ไม่มีแรง เวียนศีรษะ
3. มารดาในช่วงให้นมบุตร อันที่จริงแล้วแม่ ๆ ทั้งหลายสามารถทำ keto diet ได้แต่ควรทำเป็น moderate low-carb diet หรือกำหนดปริมาณคาร์โบไฮเดรตให้อยู่ในช่วง 50 กรัมต่อวันเป็นอย่างน้อย