ในปัจจุบันการรับประทานยาคุมกำเนิด ถือเป็นหนึ่งในวิธีการคุมกำเนิด (แบบชั่วคราว) ที่ผู้หญิงหลายคนเลือกใช้ ทั้งนี้เนื่องจากเป็นวิธีที่ง่าย ไม่เจ็บตัว ไม่ใช้เงินเยอะ อีกทั้งยังค่อนข้างเห็นผลดีอีกด้วย โดยส่วนใหญ่ยาคุมกำเนิดที่เรารู้จักจะแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ ด้วยกัน คือ ยาคุมกำเนิดแบบธรรมดาและยาคุมกำเนิดแบบฉุกเฉิน ซึ่งยาคุมกำเนิดทั้ง 2 ชนิดนี้จะมีความแตกต่างกันอย่างไรบ้าง วันนี้เราจะมาศึกษาเรื่องนี้ด้วยกันนะคะ

สำหรับยาคุมกำเนิดแบบธรรมดา เป็นยาคุมกำเนิดชนิดที่นิยมใช้กันมากที่สุด สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทตามลักษณะของฮอร์โมนที่อยู่ในตัวยา คือ

1. ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม เป็นยาคุมที่ใน 1 เม็ด จะประกอบด้วย 1. ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ผลิตขึ้นจากรังไข่ โดยฮอร์โมนชนิดนี้จะทำให้เกิดส่วนโค้งเว้าต่าง ๆ ของร่างกาย อีกทั้งยังส่งผลต่ออารมณ์และจิตใจของผู้หญิง และ 2. ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) ซึ่งผลิตขึ้นจากรังไข่และรก มีหน้าที่ในการสลายเยื่อบุโพรงมดลูกที่หนาเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการตั้งครรภ์

การรับประทานยาเม็ดประเภทนี้จะส่งผลให้ผู้หญิงไม่สามารถตกไข่ได้ เนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนในยาจะไปยับยั้งการหลั่ง FSH (Follicular Stimulating Hormone : เป็นฮอร์โมนที่กระตุ้นให้ไข่ตก ผลิตจากต่อมใต้สมอง) และในส่วนของโปรเจสเตอโรนก็จะไปยับยั้งการหลั่งของ LH (Luteinizing Hormone : เป็นฮอร์โมนที่จะทำให้ไข่ที่สุกแล้วตกออกมาจากรังไข่เพื่อเตรียมพร้อมต่อการผสมกับตัวอสุจิ) ดังนั้น การรับประทานยาคุมชนิดนี้อย่างถูกวิธีก็จะทำให้ไม่สามารถตั้งครรภ์ได้เพราะอสุจิไม่สามารถผสมกับไข่ได้นั่นเอง

2. ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว  ยาคุมกำเนิดชนิดนี้จะมีแค่ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเป็นส่วนประกอบในตัวยาเท่านั้น ทำให้ประสิทธิภาพของยาจะด้อยกว่าแบบฮอร์โมนรวม โดยส่วนใหญ่มักใช้ในมารดาที่กำลังให้นมบุตร เนื่องจากจะไม่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนที่จะไปยับยั้งการสร้างและการหลั่งของน้ำนม

ยาคุมกำเนิดแบบธรรมดานี้ส่วนใหญ่ผลข้างเคียงจะไม่รุนแรงมาก อาการที่พบโดยทั่วไป เช่น วิงเวียนศีรษะ เลือดออกกะปริบกะปรอย น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น คลื่นไส้อาเจียน เป็นต้น และหากรับประทานอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอก็จะให้ผลที่ค่อนข้างดีด้วย สำหรับยาคุมอีกชนิดหนึ่งที่หลายคนรู้จัก แต่ไม่แนะนำให้ใช้ นั่นก็คือ ยาคุมฉุกเฉิน

ยาคุมฉุกเฉินเป็นยาที่ค่อนข้างอันตราย เนื่องจากจะประกอบไปด้วยฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนและฮอร์โมนเอสโตรเจนในปริมาณที่สูงมาก หรือในบางยี่ห้อก็จะใช้สารสังเคราะห์ที่มีฤทธิ์ส่งผลต่อการฝังตัวของตัวอ่อน โดยผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นจะรุนแรงกว่ายาคุมแบบปกติ คือ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน เลือดออกผิดปกติ ประจำเดือนคลาดเคลื่อน ฯลฯ ดังนั้น ยาคุมชนิดนี้จึงมักนำใช้ในกรณีที่ฉุกเฉินจริง ๆ เช่น ถุงยางรั่ว การถูกข่มขืน การลืมกินยาคุมแบบธรรมดา เป็นต้น

เมื่อทราบแล้วว่ายาคุมแบบธรรมดากับยาคุมฉุกเฉินต่างกันอย่างไร และยาคุมฉุกเฉินนั้นให้ผลที่รุนแรงกว่า ส่งผลต่อร่างกายของเรามากกว่า ก็ควรเลือกรับประทานยาคุมอย่างเหมาะสม ที่สำคัญ ยาคุมแบบธรรมดานี้มีประสิทธิภาพถึง 99 เปอร์เซ็นต์ หากรับประทานอย่างถูกต้อง ต่อเนื่อง และสม่ำเสมอ แต่หากลืมรับประทานไปในวันใดวันหนึ่ง ประสิทธิภาพของยาก็จะลดลง

บทความที่เกี่ยวข้อง
- รู้หรือไม่ ผู้ชายก็ใช้ยาคุมได้