ในช่วงเวลาที่เกิดฝนฟ้าคะนอง บางครั้งเรามักจะได้ยินเสียงของแข็งตกกระทบลงหลังคาบ้าน นั่นอาจเป็นเสียงของลูกเห็บ (Hail) ที่ตกลงมาจากฟ้า และบางครั้งเราก็อาจเกิดความสงสัยว่า ลูกเห็บที่มีลักษณะคล้ายน้ำแข็งนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร วันนี้เรามีคำตอบค่ะ
              

ลูกเห็บคืออะไร ?

ลูกเห็บเป็นหยาดน้ำฟ้าชนิดหนึ่งเช่นเดียวกับฝน แต่มันมีลักษณะที่แตกต่างออกไป โดยการก่อตัวเป็นก้อนน้ำแข็งขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่ ซึ่งมักจะเกิดพร้อมกับฝนฟ้าคะนอง ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของลูกเห็บส่วนใหญ่แล้วจะมีขนาดที่เล็กกว่า 25 มิลลิเมตร แต่เคยมีบันทึกลูกเห็บที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในบันทึกของสหรัฐอเมริกา มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางที่ยาวถึง 8 นิ้ว และมีน้ำหนักเกือบ 2 ปอนด์ พบใน Vivian, South Dakota ในปี 2010

ลูกเห็บเกิดขึ้นได้อย่างไร?

ลูกเห็บเกิดจากพายุฤดูร้อน ซึ่งเป็นพายุฝนฟ้าคะนองที่มีลมและเม็ดฝนเกิดขึ้นด้วย เกิดจากเมฆคิวมูโลนิมบัส (cumulonimbus clouds) โดยช่วงเวลาที่เกิดพายุ ภายในก้อนเมฆจะมีกระแสอากาศที่หมุนวนเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและรุนแรง ทั้งกระแสลมที่ไหลขึ้นและกระแสลมที่ไหลลง ไหลเวียนกันอยู่ในก้อนเมฆ กระแสลมที่ไหลขึ้นจะพัดพาเม็ดฝนหรือละอองน้ำขึ้นไปบริเวณใกล้กับยอดเมฆ ซึ่งบริเวณนั้นมีอุณหภูมิที่ต่ำมาก ละอองน้ำจึงเกิดการเย็นตัวกลายเป็นก้อนน้ำแข็งขนาดเล็ก และตกลงมาเป็นลูกเห็บ หากลูกเห็บก้อนนั้นถูกกระแสลมพัดวนขึ้นไปอีก ถูกละอองน้ำเกาะผิวซ้ำ และพัดพาขึ้นไปบนยอดเมฆ เจอกับอากาศเย็นจัด ก็จะทำให้ลูกเห็บนั้นกลายเป็นก้อนน้ำแข็งที่มีขนาดใหญ่ขึ้นไปอีก

กระบวนการเกิดลูกเห็บนี้สามารถเกิดขึ้นซ้ำ ๆ กันได้หลายครั้งในลูกเห็บก้อนเดิม จนกระทั่งลูกเห็บมีน้ำหนักมาก กระแสลมไม่สามารถพยุงลูกเห็บเหล่านี้ไว้ได้ พวกมันก็จะตกลงมาสู่พื้นเป็นลูกเห็บนั่นเอง

หากเราลองหยิบลูกเห็บมาดู เราจะเห็นลักษณะภายในของลูกเห็บเป็นลักษณะวงชั้นของน้ำแข็งลักษณะคล้ายหัวหอม นั่นเพราะว่า เม็ดน้ำแข็งเกิดการเย็นตัวถึงจุดอุณหภูมิต่ำ มีการพัดพาของลมสัมผัสกับละอองน้ำในก้อนเมฆหลายครั้งทำให้เม็ดแข็งสะสมความชื้นที่ห่อหุ้มเม็ดน้ำแข็งไปเรื่อยๆ ทำให้น้ำแข็งมีขนาดใหญ่ขึ้น ดังนั้น จำนวนชั้นของน้ำแข็งสามารถบอกได้ว่าลูกเห็บลูกนี้ถูกพัดขึ้นไปสูงกี่ครั้ง

ลูกเห็บมีอันตรายหรือไม่

ลูกเห็บเป็นเพียงแค่ก้อนน้ำแข็งธรรมดา แต่เพราะมันเป็นก้อนน้ำแข็งที่ตกลงมาจากฟ้า ซึ่งมาพร้อมกับฝนฟ้าคะนองซึ่งมีลมรุนแรงมาก ทำให้ลูกเห็บที่ตกลงมามีความรุนแรงมาก ดังนั้น ลูกเห็บอาจก่อให้เกิดอันตราย ทำให้บ้านเรือนหรือหลังคาบ้านเสียหาย ต้นไม้หักพังได้ หรือแม้แต่หากโดนศีรษะของเรา ก็ทำให้ศีรษะแตกได้ค่ะ

ลูกเห็บเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วงการเกิดพายุฤดูร้อน ซึ่งเป็นอากาศแปรปรวนในฤดูร้อน เกิดในแถบประเทศเขตร้อนมากกว่าเขตอบอุ่นและเขตหนาว อย่างไรก็ตาม ในเขตอบอุ่นและเขตหนาวก็มีสิ่งที่คล้ายกันตกลงมา นั่นคือ หิมะ ซึ่งมีลักษณะเป็นเกล็ดน้ำแข็งเบาบาง เนื่องจากสภาพอากาศโดยรอบมีอุณหภูมิต่ำกว่า 0 องศา ซึ่งไม่เหมาะต่อการเกิดลูกเห็บค่ะ

ลูกเห็บเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นเป็นปกติเมื่อเกิดฝนฟ้าคะนองในฤดูร้อน หลายคนอาจสงสัยว่าลูกเห็บสามารถกินได้หรือไม่ เพราะลักษณะลูกเห็บเป็นเหมือนน้ำแข็ง แต่จริง ๆ แล้วกระบวนการเกิดลูกเห็บซึ่งเกิดขึ้นบนก้อนเมฆในบรรยากาศต้องเจอกับทั้งละอองฝุ่นและควันต่าง ๆ ซึ่งเป็นมลพิษในอากาศ ดังนั้น น้ำแข็งจึงมีการเจือปนของมลพิษ ถ้าเลี่ยงได้ก็ไม่กินจะดีกว่านะคะ ถึงจะอยากลองก็เถอะ