เมื่อนึกถึงวัตถุมีค่าต่าง ๆ หลาย ๆ คนก็จะนึกถึงเงิน ทองคำ อัญมณีต่าง ๆ และอัญมณีที่ขาดไปไม่ได้เลย นั่นก็คือ เพชร อัญมณีบนเครื่องประดับที่เราคุ้นเคยกันในชีวิตประจำวัน

เพชรมีลักษณะแวววาว มีสีและใส เมื่อแสงส่องผ่านจะเห็นแสงหลาย ๆ สีกระจายออก มีค่าดัชนีหักเหแสง 2.417 เพชรจัดเป็นแร่รัตนชาติ กล่าวคือมีคุณสมบัติที่สวยงามและคงทน หากนำมาทำเครื่องประดับจำเป็นต้องมีการเจียระไนให้เป็นอัญมณีที่มีมูลค่าสูง
 

ประเภทของเพชร

โดยทั่วไปแล้วเราสามารถแบ่งเพชรออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่
1. เพชรธรรมชาติ

เป็นแร่ที่มีองค์ประกอบของคาร์บอน 100% มีลักษณะเป็นผลึกโครงร่างตาข่ายที่คาร์บอนแต่ละอะตอมล้วนยึดเกาะกันด้วยพันธะโคเวเลนต์แบบเดี่ยว (Single Bond) เป็นทรง Tetrahedron ทำให้คาร์บอนอะตอมหนึ่งสามารถยึดเกาะกับคาร์บอนอะตอมอื่นได้ถึง 3 อะตอม เพชรจึงมีความแข็งแรงมาก โดยหน่วยความแข็งแรงของเพชรมีค่าสูงถึง 10 โมส์ เพชรจึงจัดเป็นแร่ที่มีความแข็งมากที่สุด เราสามารถหาเพชรชนิดนี้ได้จากเหมืองตามธรรมชาติโดยทั่วไป

2. เพชรสังเคราะห์

เพชรสังเคราะห์ทำมาจากแกรไฟต์ ซึ่งโครงสร้างของแกรไฟต์เองมีโครงสร้างที่หลวมกว่าโครงสร้างของเพชรธรรมขาติ เนื่องจากอะตอมคาร์บอนในแกรไฟต์ 1 อะตอมจะยึดกับคาร์บอนอะตอมอื่นด้วยพันธะโคเวเลนต์แบบคู่ (Double bond) 1 พันธะ และยึดด้วยพันธะโคเวเลนต์แบบเดี่ยว 2 พันธะ โมเลกุลของแกร์ไฟต์จึงมีช่องว่างระหว่างแต่ละชั้นของโมเลกุลมากกว่า ทำให้โครงสร้างแข็งแรงน้อยกว่าเพชร แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อนำแกรไฟต์มาผลิตภายใต้ความกดดันสูงถึง 50,000 - 100,000 บรรยากาศ โดยมีโลหะเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ก็จะได้เพชรที่มีลักษณะเหมือนเพชรธรรมชาติ

3. เพชรเทียม

เพชรเทียมผลิตจากสารอื่นที่ไม่ได้มีคาร์บอนเป็นองค์ประกอบ แต่เป็นผลึกของสารที่มีผลึกคล้ายกัน เช่น รูไทล์ (TiO₂) สตรอนเชียมไททาเนต (SrTiO₂) อิตเทรียมอะลูมีเนียมการ์เนต (Y₃Al₃O₁₂) คิวบิกเซอร์โคเนียหรือเพชรรัสเซีย (ZrO₂ Y₂O₃)

ถึงแม้จะสามารถผลิตเพชรออกมาได้ แต่เพชรเทียมก็ไม่สามารถเทียบกับเพชรธรรมชาติได้ในเรื่องคุณสมบัติของความแข็งแรงและความสวยงาม เนื่องจากเพชรธรรมชาติมีการกระจายแสงที่สวยงามกว่า  
 

เราจะสามารถแยกเพชรแท้กับเพชรเทียมออกจากกันได้อย่างไร?

วิธีตรวจสอบเพชรแท้-เพชรเทียมง่าย ๆ

Dot Test

คือ การวางเพชรลงไปบนข้อความบนกระดาษ ถ้าเป็นเพชรแท้เราจะไม่สามารถเห็นข้อความบนกระดาษได้เลย ถ้าเป็นเพชรเทียมจะเห็นมองเห็นข้อความตรงจุดที่วางเพชรลงไปได้เล็กน้อย ที่เราเห็นข้อความผ่านเพชรแท้ได้ไม่ชัดมาก ๆ เพราะเพชรแท้กระจายแสงได้ดีนั่นเอง

Precision Test

การชั่งน้ำหนักเพชร วิธีนี้ใช้เมื่อเพชรที่เราต้องการจะตรวจสอบมีน้ำหนัก 1 กะรัต โดยเพชรแท้จะมีน้ำหนัก 0.4 กรัม หากเป็นเพชรเทียมจะมีน้ำหนักมากกว่าเพชรแท้  2 เท่า

ดูรอยขีดข่วน

เนื่องจากเพชรแท้เป็นเพชรหรืออัญมณีที่มีความแข็งมากที่สุดถึง 10 โมส์ เมื่อนำอัญมณีที่มีความแข็งต่ำกว่ามาขูดลงบนเนื้อเพชรจะไม่มีรอยขีดข่วนเกิดขึ้น ซึ่งถ้าหากเป็นเพชรเทียมจะพบรอยขีดข่วน