หินเกิดขึ้นได้เองตามธรรมชาติ และพบเห็นได้ทั่วไป ไม่ว่าคุณจะอยู่ส่วนไหนของมุมโลก คุณก็ต้องรู้จักหิน คุณอาจจะพบหินตามชายหาด บนพื้นของท้องทะเล ในทะเลทราย บนภูเขา หรือแม้แต่ดินก็มีต้นกำเนิดมาจากหินเช่นกัน จะเห็นได้ว่าหินอยู่รอบตัวเรา เราจึงควรเรียนรู้สิ่งที่อยู่รอบตัวเราอย่างหิน รวมถึงเรียนรู้เกี่ยวกับวัฏจักรของหินกัน

หินเกิดจากอะไร ?

หินเกิดจากแร่หลายชนิดที่แข็งตัวแล้วรวมกันเป็นก้อน มีองค์ประกอบของแร่ธาตุ ขนาด ผิวสัมผัส และสีสันที่แตกต่างกันไป หินบางก้อนมีลวดลายเป็นแถบ ๆ หรือเป็นลายดอก หินแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ หินอัคนี หินชั้นหรือหินตะกอน และหินแปร

วัฏจักรของหินเป็นอย่างไร

วัฏจักรของหิน (rock cycle) เป็นการเปลี่ยนแปลงของหิน 3 ชนิด คือ หินอัคนี (Igneous rock) หินชั้นหรือหินตะกอน (Sedimentary rock) และหินแปร (Metamorphic rock) จากหินชนิดหนึ่งไปเป็นหินอีกชนิดหนึ่ง หรืออาจเปลี่ยนกลับไปเป็นหินชนิดเดิมอีกก็ได้ ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ ความดัน การผุพัง และการกัดกร่อนแร่ธาตุต่าง ๆ

หินอัคนี

แหล่งกำเนิดของหิน เริ่มต้นที่แมกมาหรือหินหนืดใต้เปลือกโลกซึ่งมีอุณหภูมิและแรงดันสูงปะทุขึ้นสู่ผิวโลก จากแมกมาที่มีความร้อนสูงมาก เมื่อมาเจออากาศบนผิวโลกทำให้อุณหภูมิลดลงอย่างรวดเร็ว และแมกมาก็จะแข็งกลายเป็นหินอัคนี เรียกว่า หินอัคนีพุ และมีแมกมาบางส่วนแทรกตัวไหลไปตามช่องว่างของหินลงสู่ใต้เปลือกโลกแล้วจึงเย็นตัวลง กลายเป็นหินอัคนีที่เรียกว่า หินอัคนีแทรกซอน

หินตะกอนหรือหินชั้น

เมื่อหินอัคนีพุที่อยู่บนผิวโลกเจอแสงแดด ลม น้ำ จึงเกิดการผุพัง แตกหัก จากหินก้อนใหญ่กลายเป็นก้อนเล็ก เศษเล็กเศษน้อย จากนั้นน้ำและลมเป็นตัวกลางในการพัดพาตะกอน หินก้อนเล็กให้เกิดการทับถม แรงอัดจากการกดทับทำให้หินก้อนเล็ก ๆ รวมตัวกัน และแข็งตัวเกิดเป็นหินตะกอนหรือเรียกอีกอย่างว่าหินชั้น

หินแปร

เมื่อเวลาผ่านไปหินตะกอนจะถูกกดทับและฝังลงลึกกระทั่งเจอกับอุณหภูมิสูง และปฏิกิริยาเคมีใต้ผิวโลก ประกอบกับแรงกระทำจากการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก จึงเกิดเป็นหินชนิดใหม่ คือ หินแปร นอกจากนี้หากหินตะกอนอาจถูกกดฝังลงไปอย่างรวดเร็วเนื่องจากกระบวนการทางธรรมชาติ เช่น แผ่นดินไหว ดินถล่ม แล้วจะทำให้หินถูกฝังลงไปอย่างรวดเร็วและลึก หินตะกอนจึงอาจหลอมเหลวและกลับไปเป็นแมกมาอีกครั้งหนึ่งได้เช่นกัน

นอกจากนี้ หินอัคนีแทรกซอนก็อาจกลายเป็นหินแปรได้ เมื่อถูกกดฝังลงไปลึกใต้ผิวโลก เจอกับความร้อนและความกดดันสูง และหินแปรก็สามารถหลอมเหลวกลับไปเป็นแมกมาได้เมื่อเจอกับความร้อนสูงใต้ผิวโลก

เราจะเห็นได้ว่าหินชนิดหนึ่งอาจกลายเป็นหินอีกชนิดหนึ่งก็ได้ และจะเป็นแบบนี้ไปเรื่อย ๆ ไม่มีวันหยุด และการเปลี่ยนเป็นหินแต่ละชนิดนั้นอาจะใช้เวลามาก กว่าจะเกิดการเปลี่ยนแปลง อาจเป็นสิบปี ร้อยปี พันปีก็ได้ และหินจะไม่มีวันหมดไปจากโลกของเรา

บทความที่เกี่ยวข้อง
- ชนิดของหิน
- ประเภทของภูเขาไฟและลาวา
- ภูเขาไฟ ลาวา และความอุดมสมบูรณ์
- แมกมา (Magma) กับลาวา (Lava) ต่างกันอย่างไร
- โครงสร้างของโลก