โรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อพยาธิ

โรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อพยาธิ 

คนทั่วไปเรียกโรคนี้ว่า หิด และเหา 

หิด 

เป็นโรคผิวหนังที่เกิดจากพยาธิตัวเล็กๆ ชนิดหนึ่งชื่อ ซาร์คอพทีส สคาปิไอ พรรณโฮมินิส (Saroptes scabiei var.hominis) ซึ่งอาศัยอยู่ในผิวหนัง โดยทำให้เกิดเป็นร่องเล็กๆ ซึ่งอาจจะยาวสองหรือสามเซนติเมตรก็ได้ พยาธิตัวเมียจะอาศัยอยู่ที่ปลายร่อง ของผิวหนังนี้ และวางไข่ไว้ที่นั่นด้วย โรคนี้เป็นโรคที่ติดต่อได้ โดยผู้ที่อยู่ใกล้ชิดกัน และจากเสื้อผ้า ผ้าปูที่นอน ผ้าเช็ดตัว ที่มีไข่ หรือพยาธิตัวเมียติดอยู่ แล้วนำมาใช้ร่วมกัน

   อาการสำคัญของผู้ที่เป็นหิดคือ คัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง จะคันมากตอนกลางคืน ตำแหน่งที่ชอบเป็น ได้แก่ ง่ามนิ้วมือ ด้านในของข้อมือ ด้านนอกของข้อศอก และรอยพับด้านหน้าของรักแร้ บริเวณหัวนม สะดือ รอบเอว องคชาติ อัณฑะ ก้น หัวเข่า และเท้า
ร่องที่พยาธิอาศัยอยู่ในผิวหนังจะมีลักษณะคดไปคดมาเหมือนเส้นด้าย และตรงปลายที่พยาธิตัวเมียอาศัยอยู่นั้นจะเป็นจุดเล็กๆ ถ้าไม่มีการอักเสบแทรกชาวบ้านมักจะเรียกว่า เป็น "หิดด้าน" แต่ด้วยการเกา จะทำให้เกิดการอักเสบติดเชื้อขึ้นเป็นเม็ดหนอง และตกสะเก็ด ซึ่งชาวบ้านบักจะเรียกว่า เป็นหิดเปื่อย หรือหิดตะมอย

เหาและโลน 

เหาเกิดขึ้นจากพยาธิชนิดเพดิคูลัส ฮิวมานัส พรรณคาพิทิส (Pediculus humanus var.capitis) ซึ่งเป็นที่ศีรษะ และเพดิคูลัส ฮิวมานัสพรรณคอร์โพริส (P.humanus var.corporis) ซึ่งเป็นแถวหน้าอก และลำตัว ทั้งสองชนิดนี้มีลักษณะคล้ายคลึงกัน แตกต่างกับชนิดที่เรียกว่า โลน เพราะเป็นที่บริเวณหัวหน่าว ซึ่งมีชื่อว่า ไทรุน พูบิส (Phthirus pubis)
สภาพที่อยู่กันอย่างแออัด และไม่ถูกสุขลักษณะ เป็นปัจจัยสำคัญที่ตัวเหาจะแพร่จากคนหนึ่งไปยังอีกคนหนึ่ง โดยการอยู่ใกล้ชิดกันหรือใช้หวีร่วมกัน ส่วนเหาที่ขึ้นตามร่างกายส่วนที่มีขน เช่น ที่หน้าอกนั้น มักจะไม่ค่อยพบตัวที่ร่างกาย แต่จะต้องเสาะหาตามตะเข็บของเสื้อผ้าที่สวมใส่ ส่วนพวกโลนนั้นมักจะติดต่อกันจากการร่วมเพศ และนอกจากหัวหน่าวแล้ว อาจไปเป็นที่บริเวณที่มีขนที่อื่นอีกได้ เช่น รักแร้ หรือแม้แต่ขนตา และผมบนศีรษะ    

เหาทำให้คันมาก และเมื่อเกาหนักๆ เข้าก็กลายเป็นเม็ดหนอง ตรวจดูให้ดีจะพบตัวที่ผิวหนัง หรือพบไข่ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง บริเวณเหนือหูเหนือแถวท้ายทอย 

ส่วนตัวโลนนั้น มักจะใช้ปากเกาะติดแน่นกับผิวหนัง ทำให้ดูเป็นจุดเล็กๆ สีเหลืองๆ หรือเทา ส่วนไข่ของมัน ก็จะติดอยู่กับเส้นขนเหนือผิวหนัง ประมาณ ๑(๑/๒) เซนติเมตร