ปัจจุบันทองคำเป็นสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวคนไทยมากขึ้นสามารถครอบครองเป็นเจ้าของได้หรือสามารถพบเห็นโดยทั่วไป เช่น ถ้าไปวัดก็จะสังเกตเห็นองค์พระพุทธรูปที่เป็นทองคำเหลืองอร่าม ทองคำเปลวที่ใช้ปิดทองหรือทองคำที่ใช้เป็นส่วนประกอบของสิ่งก่อสร้างภายในวัด อุโบสถ หรือวิหาร ด้วยเหตุที่ทองคำมีความผูกพันกับคนไทยมาตลอดในภาษาไทยจึงมีคำหลายคำที่มีความหมายว่า ทองคำ เช่น สุวรรณ กาญจนา กนก สุพรรณ นอกจากนี้คนไทยยังถือว่าทองคำเป็นโลหะมงคลและเป็นของมีค่าสูงส่งจึงมักนำมาเรียกขานสิ่งต่าง ๆ ได้แก่ ชื่อคน เช่น ทอง ทองคำ สุวรรณ สุพรรณ ชื่อจังหวัด เช่น อ่างทอง สุพรรณบุรี กาญจนบุรี ชื่อวัด เช่น วัดธาตุทอง วัดสุวรรณคูหา วัดสุวรรณาราม วัดภูเขาทอง หรือแม้แต่ดินแดนซึ่งเป็นที่ตั้งของประเทศไทยก็ยังได้รับการขนานนามว่า ดินแดนสุวรรณภูมิหรือแหลมทองซึ่งแสดงถึงดินแดนที่มีความอุดมสมบูรณ์เจริญรุ่งเรือง อาชีพของคนไทยในสมัยโบราณที่เกี่ยวข้องกับทองคำ คือ ช่างทอง เช่น ทำถมทอง ทองลงยา คร่ำทอง ลงรักปิดทองในเครื่องหัตถกรรม หล่อพระพุทธรูปทองคำ เหรียญทองคำ สร้างโบสถ์ วิหาร และสิ่งประดับหรืออุปกรณ์ตกแต่งภายในวัด ส่วนใหญ่เป็นงานสร้างสรรค์ทางด้านหัตถกรรม สถาปัตยกรรม และจิตรกรรมไทยที่มักใช้ทองคำมาเป็นส่วนประกอบเพื่อให้ได้ผลงานที่งดงามโดดเด่นและเป็นเอกลักษณ์ที่บ่งบอกถึงความเจริญรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมที่ดีงามและความอุดมสมบูรณ์ของสังคมไทยในสมัยโบราณและเป็นมรดกตกทอดมาหลายชั่วอายุคนตราบจนทุกวันนี้
ปัจจุบันทองคำเข้ามามีบทบาทในสังคมและการดำรงชีวิตของคนไทยมากกว่าในอดีตเนื่องจากคนไทยในปัจจุบันนิยมใช้ทองคำเป็นเครื่องประดับหรือเก็บสะสมทองคำเป็นทรัพย์สมบัติโดยเห็นได้จากการมีธุรกิจค้าทองคำในเกือบทุกอำเภอและมีการประกาศกำหนดราคากลางในการซื้อ-ขายทองคำเพื่อให้มีระบบที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน ดังนั้นในแต่ละวันมีการหมุนเวียนของเงินตราที่เกิดจากการซื้อ-ขายทองคำซึ่งเกิดผลดีต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศ คือ เป็นการสร้างงาน สร้างอาชีพ และสร้างรายได้ ให้แก่คนไทยที่อยู่ในสาขาอาชีพที่เกี่ยวข้องกับทองคำ นับตั้งแต่การสำรวจแร่ทองคำ การร่อนแร่ การทำเหมืองแร่ การแต่งแร่หรือการถลุงแร่ การแปรรูปทองคำในอุตสาหกรรมเครื่องประดับ และในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ ตลอดจนร้านค้ารับซื้อ-ขายทองคำ
ราคาทองคำจะมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาโดยมีปัจจัยที่เป็นตัวแปรหลายอย่าง เช่น การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองการปกครอง ภาวะเงินฝืดเงินเฟ้อ ค่าเงินไม่มั่นคง ตลอดจนสภาพเศรษฐ กิจของภูมิภาคและของโลกโดยเฉพาะการที่ทองคำได้เข้ามามีบทบาทต่อระบบเศรษฐกิจโลกเมื่อใดที่ระบบเศรษฐกิจของโลกมีปัญหา เช่น เศรษฐกิจตกต่ำ เงินเฟ้อ หรือค่าเงินผันผวนในหลาย ๆ ประเทศราคาทองคำก็จะพุ่งสูงขึ้น ในช่วงนั้นทองคำจะเป็นหลักประกันที่มั่นคงยิ่งกว่าเงินตราหรือสินทรัพย์อื่น ๆ ทำให้ประชาชนนิยมซื้อ ขาย และสะสมทองคำมากขึ้น เมื่อความต้องการทองคำมีมากขึ้นจึงทำให้ราคาสูงขึ้นด้วยดังเห็นได้จากในปัจจุบันที่ราคาทองคำสูงขึ้นมาก ดังนั้นจึงมีการสำรวจค้นหาแหล่งแร่ทองคำและการทำเหมืองแร่ทองคำกันมากขึ้นโดยได้มีการพัฒนาและปรับปรุงเทคโนโลยีด้านการสำรวจ การวิเคราะห์ การทำเหมืองแร่ ตลอดจนการถลุงแร่ทองคำจากสินแร่ที่มีความสมบูรณ์ต่ำเพื่อให้ได้ทองคำปริมาณมากขึ้นและจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีความรู้เกี่ยวกับแร่ทองคำ เช่น สมบัติแร่ทองคำ การเกิด ธรณีวิทยาแหล่งแร่ทองคำ การทำเหมืองแร่ ตลอดจนเศรษฐศาสตร์แร่ทองคำ