3,307 Views
Favorite
น้ำเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งต่อสิ่งมีชีวิตต้นไม้น้อยใหญ่เจริญงอกงามดีในฤดูฝนเพราะมีน้ำมากพอตามที่ต้นไม้ต้องการ
เมื่อฝนไม่ตกหรือในฤดูแล้งต้นไม้ขาดน้ำจะเหี่ยวเฉาและไม่เจริญงอกงามตามที่ควร
เราจึงจำเป็นต้องจัดหาน้ำให้กับต้นไม้ในเวลาที่ฝนไม่ตก
การจัดหาน้ำให้กับต้นไม้หรือพื้นที่เพาะปลูกนั้นเรียกว่าเราทำการชลประทาน เช่น เราตักน้ำไปรดต้นไม้ที่ปลูกในกระถางหรือที่สวนครัวชาวนาวิดน้ำเข้านาด้วยระหัดชาวสวนวิดสาดน้ำรดต้นไม้ชาวไร่ชาวนารับน้ำจากคลองส่งน้ำของโครงการชลประทานส่งเข้าไปยังแปลงเพาะปลูกเป็นต้น เหล่านี้ล้วนเป็นการชลประทานทั้งสิ้น
การชลประทานมีประโยชน์ต่อการเพาะปลูกพื้นที่เพาะปลูกแห่งใดมีการชลประทานดีย่อมมีน้ำให้พืชที่ปลูกในเวลาที่ฝนไม่ตกหรือเวลาที่พืชต้องการน้ำได้เสมอไม่ต้องพึ่งฝนธรรมชาติเพียงอย่างเดียวอีกต่อไปทำให้พืชที่ปลูกเจริญงอกงามดีตลอดปี
การชลประทานเป็นกิจการที่เราจัดทำขึ้นเพื่อประโยชน์ต่อการเพาะปลูกด้วยการเพิ่มเติมน้ำให้กับพื้นที่เพาะปลูกในเวลาที่น้ำซึ่งได้จากธรรมชาติมีน้อยหรือไม่มีเลย
___________________________________________________________________________
การชลประทานมีขนาดกิจการต่าง ๆ กันตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่ทั้งหมดมีจุดประสงค์เพื่อการจัดหาน้ำสำหรับการเพาะปลูกพื้นที่เพาะปลูกจะได้มีน้ำอย่างเพียงพอ ในเวลาที่พืชต้องการทำให้พืชเจริญงอกงามได้ดีและให้ผลผลิตสูงเต็มที่
กิจการหรือวิธีการใด ๆ ที่เรียกว่าการชลประทานนั้นจะต้องประกอบด้วยองค์ประกอบครบ ๓ ประการ คือ เป็นกิจการที่บุคคลจัดทำขึ้น เป็นกิจการที่จัดทำขึ้นเพื่อนำน้ำไปใช้ และใช้น้ำนั้นเพื่อประโยชน์ในการเพาะปลูก
แม่น้ำลำคลองมีน้ำล้นตลิ่งในฤดูน้ำจนไหลไปท่วมพื้นที่ข้าง ๆ จนเป็นประโยชน์ต่อการเพาะปลูกพื้นที่เพาะปลูกได้รับน้ำเองจากปรากฏการณ์ของธรรมชาติมิใช่เกิดจากการกระทำของบุคคลไม่เป็นการชลประทานกิจการประปาก็ไม่เรียกว่าการชลประทานอีกเช่นกันเพราะเป็นกิจการที่เราจัดทำขึ้นเพื่อนำน้ำไปใช้ทางด้านอุปโภคบริโภคเป็นส่วนใหญ่
กิจการชลประทานที่มีขนาดเล็กและเป็นชลประทานแบบง่าย ๆ ได้แก่ เราใช้ถังตักน้ำไปรดต้นไม้ชาวสวนวิดสาดน้ำรดต้นไม้ด้วยภาชนะต่าง ๆ และชาวนาวิดน้ำเข้านาด้วยระหัดเป็นต้น กิจการชลประทานเหล่านี้มีประโยชน์กับพื้นที่เพาะปลูกจำนวนไม่มากนัก
กิจการชลประทานที่มีขนาดใหญ่จะมีสิ่งก่อสร้างและอุปกรณ์มากขึ้นได้แก่การสร้างฝายเพื่อทดน้ำให้มีระดับสูงจนสามารถไหลเข้าคลองส่งน้ำและคูส่งน้ำได้เองกระจายน้ำไปได้ทั่วพื้นที่เพาะปลูกหรือการสร้างเขื่อนเก็บกักน้ำเพื่อเก็บน้ำไว้จนเกิดเป็นอ่างเก็บน้ำแล้วส่งน้ำผ่านอาคารควบคุมปริมาณน้ำที่เขื่อนไปตามคลองส่งน้ำและคูส่งน้ำกระจายน้ำไปได้ทั่วพื้นที่เพาะปลูกกิจการขนาดนี้อาจต้องใช้เงินลงทุนสูงแต่ก็มีประโยชน์ต่อพื้นที่เพาะปลูกจำนวนมาก
วิธีทำการชลประทานมีหลักอยู่ว่าเราจะต้องยกน้ำหรือทำให้น้ำจากแหล่งน้ำ เช่น แม่น้ำ ลำคลอง หนอง บึง ฯลฯ มีระดับสูงที่พอเหมาะแล้วจึงนำหรือส่งน้ำนั้นต่อไปยังพื้นที่เพาะปลูกที่ต้องการ
การยกน้ำให้สูงขึ้นเพื่อการชลประทาน มีอยู่ ๒ วิธี คือ
๑. ใช้เครื่องมือและแรงประเภทต่าง ๆ ยกน้ำขึ้นโดยตรง ได้แก่ การใช้ภาชนะหรือเครื่องมือต่าง ๆ เช่น ถัง โพง ระหัด หลุกและเครื่องสูบน้ำ ฯลฯ ตัด วิด สาด สูบ ด้วยแรงคน แรงลม แรงน้ำ แรงสัตว์และแรงจากเครื่องยนต์ เป็นต้น
๒. โดยการสร้างอาคารขวางทางน้ำ
การสร้างอาคารทดน้ำขวางทางน้ำระดับน้ำหน้าอาคารทดน้ำจะสูงกว่าพื้นที่เพาะปลูกที่จะส่งน้ำให้ทำให้น้ำไหลออกไปยังพื้นที่เพาะปลูกด้วยแรงดึงดูดของโลกได้
การทดน้ำด้วยอาคารทดน้ำดังกล่าวข้างต้นนั้นในบางท้องที่อาจทำไม่ได้ผลเพราะแหล่งน้ำที่จะอำนวยให้ทำการทดน้ำได้นั้นควรมีปริมาณน้ำไหลตามธรรมชาติเพียงพอกับความต้องการในฤดูกาลเพาะปลูกหากท้องที่ใดมีน้ำไหลมาตามธรรมชาติมีปริมาณผันแปรไปตามฝนและฤดูกาลมากแล้วก็จะต้องมีวิธีการเก็บน้ำที่มีมากในฤดูฝนนั้นไว้ใช้เมื่อถึงคราวจำเป็นโดยการสร้างเขื่อนเก็บกักน้ำปิดกั้นทางน้ำระหว่างหุบเขาหรือระหว่างเนินสูงเก็บน้ำไว้เป็นแหล่งน้ำถาวรสำหรับใช้งานแหล่งเก็บน้ำนี้เรียกว่า "อ่างเก็บน้ำ" การจัดทำอ่างเก็บน้ำจะต้องจัดให้มีปริมาณน้ำมากพอกับความต้องการในฤดูกาลเพาะปลูกและมีระดับสูงกว่าพื้นที่ด้านท้ายเขื่อนเก็บกักน้ำที่จะส่งน้ำไปให้ด้วย
เมื่อยกน้ำให้สูงขึ้นได้ตามความต้องการแล้วจึงจะส่งน้ำนั้นไปยังพื้นที่เพาะปลูกให้ทั่วถึงด้วยระบบส่งน้ำระบบส่งน้ำอาจประกอบด้วยคลองส่งน้ำต่าง ๆ กันหลายสายพร้อมกับมีอาคารสำหรับบังคับและควบคุมปริมาณน้ำในคลองด้วยหรือบางแห่งอาจจะมีระบบส่งน้ำเป็นท่อเช่นเดียวกับท่อส่งน้ำประปาก็ได้
พื้นที่เพาะปลูกแห่งใดก็ตามที่อยู่ในเขตโครงการชลประทานย่อมจะมีน้ำอุดมสมบูรณ์การชลประทานจึงมีประโยชน์ต่อเกษตรกรในเขตโครงการชลประทานมากจะเป็นหลักประกันไม่ให้เกิดการขาดแคลนน้ำระหว่างฤดูกาลเพาะปลูกและไม่ต้องเพาะปลูกโดยอาศัยธรรมชาติเป็นหลักอีกต่อไป
