26,865 Views
Favorite
ปลาอาศัยอยู่ในน้ำว่ายน้ำเคลื่อนไหวไปมาด้วยครีบหายใจด้วยเหงือกกินพืชและสัตว์ที่มีอยู่ในน้ำเป็นอาหารเมื่อนำมาเลี้ยงจะกินอาหารสมทบที่ให้เพิ่มเติมปลาจึงเป็นสัตว์น้ำที่เลี้ยงง่ายและเจริญเติบโตรวดเร็ว
การเลี้ยงปลาเพื่อใช้เป็นอาหารทำได้ทุกท้อองที่ที่มีน้ำอุดมสมบูรณ์การเลี้ยงปลาเป็นอาชีพนิยมเลี้ยงในบ่อในนาข้าวและเลี้ยงในกระชังแขวนลอยตามลำน้ำหรือในอ่างเก็บน้ำ
ปลาบางชนิดมีสีสันสวยสดงดงามนำมาเลี้ยงไว้ดูเล่นในตู้กระจกประดับบ้านทำให้บ้านน่าอยู่และให้ความเพลิดเพลินเจริญตาเจริญใจแก่ผู้เลี้ยง
____________________________________________________________________
ปลาเป็นอาหารประจำวันของคนไทยควบคู่กับข้าวปลามีคุณค่าอาหารสูงมีเนื้อนุ่มย่อยง่ายกว่าเนื้อสัตว์อื่นอุดมสมบูรณ์ด้วยโปรตีน เกลือแร่ วิตามินซึ่งเป็นประโยชน์ต่อร่างกายทำให้สุขภาพและพลานามัยสมบูรณ์
การเลี้ยงปลาทำได้เกือบทุกสภาพท้องที่ที่มีน้ำแต่วิธีดำเนินการนั้นแตกต่างกันในข้อปลีกย่อย เช่น การเลี้ยงปลาในบ่อจะต้องมีบ่ออยู่เดิมหรือมิฉะนั้นจะต้องขุดขึ้นใหม่ถ้าเป็นบ่อเดิมจะต้องปรับปรุงเล็กน้อยวิดน้ำให้แห้งขุดลอกเอาเลนขึ้นทำคันรอบบ่อเพื่อป้องกันน้ำท่วมไม่ให้ปลาในบ่อหลบหนีออกไปในฤดูฝนหรือในฤดูน้ำมากการขุดบ่อใหม่ลงทุนค่อนข้างสูงแต่คุ้มค่าภายในระยะเวลาอันสั้นรูปร่างลักษณะของบ่อตามปกติเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าซึ่งจะช่วยให้จับปลาได้สะดวกและมีรูปร่างเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงาม ความลึกของบ่อควรลึกประมาณ ๑-๑.๕ เมตร และควรเก็บกักน้ำได้ลึกไม่ต่ำกว่า ๑ เมตร ดินที่ขุดขึ้นจากบ่อนำเอาไปไปทำคันรอบบ่อเพื่อประโยชน์ดังกล่าวข้างต้นการเลี้ยงปลาแบบนี้นิยมทำกันมากในภาคกลาง ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
สำหรับท่านที่มีที่ดินอยู่ตามชายฝั่งทะเลบริเวณป่าชายเลนที่มีน้ำขึ้นลงอาจปรับปรุงพื้นที่สร้างบ่อสำหรับเลี้ยงปลาน้ำกร่อยหรือเลี้ยงกุ้งได้เมื่อปรับที่เรียบร้อยแล้วก็ขุดเอาดินขึ้นมาทำคันรอบบ่อขนาดของบ่อจะเล็กหรือใหญ่แล้วแต่ต้องการแต่ที่สำคัญที่สุดก็คือเมื่อระดับน้ำขึ้นสูงสุดบ่อควรเก็บกักน้ำได้ลึกไม่ต่ำกว่า ๑ เมตร บ่อเลี้ยงปลาน้ำกร่อยควรมีท่อทางระบายน้ำเข้าและท่อทางระบายน้ำออกซึ่งจะช่วยชักน้ำเข้าบ่อและระบายน้ำทิ้งเมื่อต้องการจับปลาหรือตากบ่ออันเป็นการประหยัดไม่ต้องใช้เครื่องสูบน้ำการเลี้ยงปลาแบบนี้ทำกันมากในจังหวัดชายทะเล เช่น สมุทรปราการ สมุทรสาครและสมุทรสงคราม
ท่านที่มีบ้านช่องอยู่ตามบริเวณแม่น้ำลำคลองก็อาจจะทำการเลี้ยงปลาเป็นอาชีพได้ด้วยวิธีการเลี้ยงปลาในกระชังกระชังก็หมายถึงคอกซึ่งกรุด้วยไม้ไผ่สานตาถี่พอที่จะป้องกันไม่ให้ปลาเล็ดลอดหนีออกไปได้ปัจจุบันนิยมกรุด้วยเส้นลวดไนลอนหรือพลาสติกซึ่งมีขายอยู่ทั่วไปรูปแบบหรือรูปร่างลักษณะกระชังเป็นกรอบไม้รูปสี่เหลี่ยมสานด้วยไม้ไผ่หรืออวนปิดด้านก้นและด้านข้างสี่ด้านปากบนจะปิดหรือเปิดก็ได้ตามต้องการด้านบนสองด้านมีทุ่นไม้ไผ่เมื่อนำไปลอยในแม่น้ำลำคลองทุ่นจะช่วยพยุงไม่ให้กระชังจม และลอยขึ้นลงได้ตามระดับน้ำการเลี้ยงปลาแบบนี้นิยมทำกันมากในจังหวัดแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตั้งแต่นครสวรรค์ลงมาถึงพระนครศรีอยุธยา
ในนาข้าวที่สามารถชักน้ำเข้ามาได้หรือที่น้ำขังอยู่นานพอสมควรก็สามารถที่จะปรับปรุงสำหรับเลี้ยงปลาได้โดยการขุดคูรอบคันนานำดินที่ขุดมาทำคันนาให้กว้างและสูงขึ้นการเลี้ยงปลากระทำภายหลังเก็บเกี่ยวข้าวหรือเลี้ยงปลาพร้อมกับการปลูกข้าวก็ย่อมทำได้การเลี้ยงปลาในนาเป็นประโยชน์ทั้งในแง่การใช้ที่ดินและทำให้ผลผลิตของข้าวเพิ่มขึ้นด้วยเพราะปลาจะช่วยคุ้ยเขี่ยเก็บวัชพืชกำจัดแมลงหรือตัวหนอนที่เป็นศัตรูข้าวการเลี้ยงปลาในนาข้าวนี้จะกระทำได้ก็เฉพาะท้องที่ที่มีการชลประทานดี เช่น ในภาคเหนือในท้องที่อื่นที่มีน้ำเอ่อสูง เช่น ในภาคกลางบางแห่งหรือที่ที่ขาดแคลนน้ำ เช่น ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือการเลี้ยงปลาในนาย่อมทำได้ยากหรือทำได้ชั่วระยะเวลาอันสั้นปลาไม่โตพอที่จะใช้เป็นอาหารได้
การเลี้ยงปลาสวยงามในตู้กระจกเพื่อความเพลิดเพลินเจริญใจดูสวยงามใช้ประดับประดาไว้ในห้องรับแขกหรือตามเฉลียงมุมบ้านหรือจะทำบ่อเล็ก ๆ ฉาบปูนให้มีรูปร่างแปลกตาประดับด้วยไม้ดอกไม้ใบรอบ ๆ บ่อ นำปลาที่มีสีสันสวยงาม เช่น ปลาเงิน ปลาทองมาปล่อยลงเลี้ยงไว้ดูเล่นจะทำให้บ้านน่าอยู่ยิ่งขึ้น
การเลี้ยงปลาสวยงามอาจจะดำเนินการเป็นธุรกิจการค้าทำรายได้ให้แก่ผู้เลี้ยงเป็นอาชีพได้อย่างดีประเทศไทยเราส่งปลาสวยงามออกจำหน่ายยังต่างประเทศหลายสิบชนิด คิดเป็นเงินมากกว่าหนึ่งร้อยล้านบาท ดังนั้น จึงมีผู้สนใจทำมาหาเลี้ยงชีพด้วยการเลี้ยงปลาสวยงามมากราย
การเลือกชนิดปลาที่จะใช้เลี้ยงก็ขึ้นอยู่กับสถานที่ที่จะใช้เลี้ยงปลาปลาที่เหมาะสำหรับเลี้ยงในบ่อน้ำจืด ได้แก่ ปลาสวาย ปลาเทโพ ปลาดุก ปลาตะเพียน ปลาหมดตาล ปลาสลิด ปลาหมอเทศ ปลานิล ปลาไนและปลาจีนปลาที่เลี้ยงในน้ำกร่อย ได้แก่ ปลากะพง ปลานวลจันทร์ทะเล ปลาหมอเทศและถ้าความเค็มของน้ำต่ำ หมายถึง กร่อยเล็กน้อย ก็สามารถที่จะปล่อยปลาไนและปลาตะเพียนลงเลี้ยงได้สำหรับปลาที่เหมาะกับการนำมาเลี้ยงในกระชังนั้น ได้แก่ ปลาสวาย ปลาเทโพ ปลาไน และปลาดุก ในที่นา ซึ่งมีระดับน้ำค่อนข้างตื้นก็ควรจะเลี้ยงปลาที่มีขนาดเล็กและใช้เป็นอาหารได้ เช่น ปลาสลิด ปลาหมดตาล ปลาไน ปลาตะเพียนและปลาหมอเทศ
ปลาที่ปล่อยลงเลี้ยงจะเจริญเติบโตได้ก็ต้องมีอาหารเพียงพออาหารที่ปลากินนั้น ได้แก่ อาหารในบ่อที่เกิดขึ้นเองธรรมชาติอาหารดังกล่าวจะเกิดมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับคุณภาพของดินถ้าเป็นดินดีมีอาหารและแร่ธาตุอยู่มากอาหารก็เกิดมากฉะนั้นถ้าต้องการให้ปลาเจริญเติบโตก็ต้องมีการใส่ปุ๋ยลงในบ่อเช่นเดียวกับการปลูกต้นไม้บนบกเหมือนกันปุ๋ยที่ใช้กับบ่อปลา ได้แก่ ปุ๋ยคอก มูลสัตว์เลี้ยง เช่น มูลไก่ มูลหมู มูลเป็ด มูลโคและมูลกระบือการใช้ปุ๋ยพวกนี้ควรใส่ทีละน้อยและคอยสังเกตสีของน้ำถ้าน้ำมีสีเขียวเมื่อเอามือจุ่มลงไปจนถึงข้อศอกมองไม่เห็นฝ่ามือแสดงว่าน้ำนั้นสมบูรณ์ดีถ้าน้ำเริ่มมีสีจางและมองเห็นฝ่ามือน้ำนั้นไม่ค่อยมีอาหารจึงค่อยเติมปุ๋ยลงไปใหม่นอกจากใช้ปุ๋ยคอกแล้ว ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ซึ่งมีขายอยู่ตามท้องตลาดชนิดที่ใช้ได้ผลดีก็คือปุ๋ยฟอสเฟตแต่ราคาค่อนข้างแพงปริมาณการใช้แตกต่างไปตามคุณลักษณะของดินนอกจากอาหารธรรมชาติแล้วปลาที่เลี้ยงยังต้องการอาหารสมทบ เช่น รำข้าว ผัก ถั่ว เศษเนื้อซึ่งจะช่วยให้ปลาเจริญเติบโตเร็วขึ้นอีกด้วย
ศัตรูที่คอยรบกวนและกินปลาที่เลี้ยงมีอยู่หลายอย่างด้วยกันชนิดแรกก็ได้แก่ พวกปลา เช่น ปลาช่อน ปลาชะโด ปลากะสง ปลากั้ง ปลาบู่ ปลาฉลาด ปลาพวกนี้มีลักษณะดุร้ายและกินปลาด้วยกันเป็นอาหารมีความทนทานเป็นพิเศษบางชนิดอยู่ได้ในที่แห้งคืบคลานจากบ่อหนึ่งไปยังอีกบ่อหนึ่งได้นอกจากนั้นปลาเหล่านี้ยังแพร่พันธุ์ได้ในบ่อมันสามารถจะกินตั้งแต่ลูกปลาขนาดเล็กไปจนถึงปลาขนาดใหญ่ฉะนั้นก่อนที่จะปล่อยลูกปลาลงเลี้ยงในบ่อจะต้องวิดน้ำตากบ่อให้แห้งเวลาจะปล่อยน้ำเข้าบ่อต้องใช้ตะแกรงกรองน้ำเพื่อป้องกันไม่ให้มีปลาเหล่านี้ปะปนเข้าไปอยู่ในบ่อนอกจากปลายังมีพวกนก กบ เขียด งู ซึ่งกินปลาเป็นอาหารต้องคอยป้องกันและทำลายอยู่เสมอ
ตามปกติปลาไม่ค่อยมีโรครบกวนเหมือนสัตว์อื่นจะมีพยาธิเกาะอาศัยบ้างเป็นครั้งคราวแต่ก็ไม่ถึงกับทำให้ปลาตายการที่มีปลาตายครั้งละมาก ๆ นั้นส่วนมากมีสาเหตุจากการให้อาหารมากเกินไปหรือมิฉะนั้นก็เติมปุ๋ยลงในบ่อมากเกินควรซึ่งทำให้น้ำเน่าเสียก๊าซออกซิเจนในน้ำลดน้อยลงจนไม่พอสำหรับปลาจะใช้หายใจจะสังเกตได้ง่าย ๆ ก็คือในตอนเช้ามืดปลาจะลอยหัวขึ้นมาหายใจเอาอากาศบนผิวน้ำเมื่อปรากฏเช่นนี้จะต้องทำการระบายน้ำในบ่อบางส่วนออกแล้วเติมน้ำใหม่เข้าไปแทน
ปลาส่วนมากจะวางไข่แพร่พันธุ์ในฤดูฝนฉะนั้นหากประสงค์จะเพาะพันธุ์ปลาสำหรับเลี้ยงเองก็ควรจะคัดพ่อแม่พันธุ์ปลาที่มีไข่แก่ท้องเป่งบวมเต็มที่และพ่อปลาที่มีน้ำเชื้อเป็นคู่ ๆ ปล่อยลงในบ่อที่เตรียมไว้ให้ปลาวางไข่เองตามปกติปลาจะวางไข่แพร่พันธุ์เมื่อได้รับน้ำใหม่โดยเหตุนี้เองในปัจจุบันการเพาะพันธุ์ปลาบางชนิดจึงทำได้เกือบตลอดปีหากประสงค์จะให้ปลาไข่เมื่อใดนำพ่อแม่ปลาที่คัดไว้ทำพันธุ์ไปปล่อยลงในบ่อที่สูบน้ำเข้าใหม่ถ้าพ่อแม่ปลาที่คัดไว้มีไข่แก่เต็มที่ก็จะวางไข่ในเช้าวันรุ่งขึ้นแต่มีปลาอีกหลายชนิดที่ไม่วางไข่แพร่พันธุ์ในบ่อถึงแม้จะถ่ายเทให้ได้รับน้ำใหม่ก็ตาม เช่น ปลาสวาย ปลาเทโพ ปลาจีน ปลาเหล่านี้สามารถจะทำให้วางไข่ได้โดยวิธีฉีดฮอร์โมน
