ระบบการค้าผลิตผลการเกษตร

      ทุกครัวเรือนต้องซื้ออาหาร เช่น ซื้อข้าวสาร ผัก เนื้อ และต้องซื้อเครื่องปรุงอาหารมาประกอบอาหารหรือซื้ออาหารสำเร็จรูปมาบริโภคบางรายการต้องซื้อทุกวันบางรายการซื้ออาทิตย์ละครั้ง ส่วนใหญ่จะซื้อจากตลาดสดข้างบ้านหรือจากร้านค้าปลีกในตลาดหรือซื้อจากแผงลอย  สินค้าที่ผู้ค้าปลีกหรือแม่ค้าในตลาดสดขาย เช่น ข้าวสารหรือผัก คนขายไม่ได้ปลูกเองแต่จะซื้อมาอีกทีหนึ่งจากพ่อค้าขายส่ง พ่อค้าขายส่งก็ต้องซื้อมาอีกทอดหนึ่งอาจจะซื้อขายกันมาเป็นทอด ๆ และใช้เวลานานกว่าจะมาถึงร้านค้าปลีกเพราะจริง ๆ แล้ว ผู้ปลูกข้าวและผู้ปลูกผักรวมทั้งสินค้าเกษตรอื่น ๆ อยู่ต่างจังหวัด  ข้าวสารอาจจะมาจากข้าวเปลือกที่ปลูกในจังหวัดเชียงรายหรือมาจากจังหวัดสุรินทร์  ผักก็อาจจะมาจากจังหวัดราชบุรีต้องมีพ่อค้าในหมู่บ้านไปรับซื้อจากชาวนารวบรวมเอาไปขายต่อให้กับพ่อค้าในอำเภอซึ่งมีโรงสี  สีเป็นข้าวสารแยกเป็นข้าวสารชนิดต่าง ๆ ขายส่งให้กับพ่อค้าขายส่งเอาข้าวสารไปบรรจุถุงเล็กแล้วขายต่อให้กับร้านค้าปลีกเพื่อจำหน่ายให้กับผู้บริโภค ผัก ผลไม้ สินค้าอื่น ๆ ก็เช่นเดียวกัน

      การที่นำสินค้าจากผู้ผลิตมาจำหน่ายให้กับผู้บริโภคถือว่าเป็นการทำหน้าที่การตลาดหรือให้บริการการตลาดผู้ที่ทำหน้าที่มีมาก เช่น พ่อค้าในหมู่บ้าน พ่อค้าข้าวเปลือกในอำเภอ พ่อค้าขายส่งในจังหวัด รวมทั้งผู้ทำการขนส่งตลอดจนร้านค้าปลีกรวมเรียกว่า คนกลาง เพราะทำหน้าที่เป็นตัวกลางเชื่อมผู้ผลิตและผู้บริโภค  

      สินค้าเกษตรแต่ละชนิดต้องการบริการในการตลาดต่างกันเพราะสินค้ามีลักษณะต่างกันและผู้บริโภคเองก็ต้องการบริการต่างกัน  ไข่ไก่ที่ขายให้กับผู้บริโภคไม่ต้องการบริการในการตลาดมาก เพราะไม่ต้องแปรรูปผิดกับข้าวสารซึ่งต้องสีต้องคัดแยกตามคุณภาพต้องบรรจุถุงใหม่  การให้บริการการตลาดเหล่านี้ต้องเสียค่าใช้จ่ายซึ่งมีทั้งค่าใช้จ่ายจริง เช่น ค่าขนส่ง ค่าสีข้าว และกำไรของผู้ทำหน้าที่การตลาด  เงินที่ผู้บริโภคจ่ายซื้อส่วนหนึ่งจึงต้องจ่ายเป็นค่าใช้จ่ายในการตลาดแต่ก็เป็นบริการที่จำเป็นจะต้องมี ขาดไม่ได้คนกลางก็ต้องมีเพราะถ้าไม่มีคนกลางหรือไม่มีการตลาดเกษตรกรผลิตสินค้าขึ้นมาแล้วก็ขายไม่ได้ผู้บริโภคเองก็ไม่มีสินค้าให้ซื้อหาอย่างที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน

      มนุษย์ทุกคนต้องกินอาหารและใส่เสื้อผ้าสินค้าที่ประกอบเป็นอาหาร เช่น ข้าว เนื้อไก่ และที่เป็นเสื้อผ้าซึ่งมาจากเส้นใยเรียกรวมว่าเป็น สินค้าเกษตร หรือ ผลิตผลเกษตร ในสมัยก่อนที่คนยังมีไม่มากบ้านเมืองยังไม่เจริญเหมือนปัจจุบันมนุษย์ได้อาหารมาโดยการเก็บจากธรรมชาติหรือปลูกหรือเลี้ยงสัตว์ไว้กินเอง  แต่เมื่อมีคนมากขึ้นความต้องการของมนุษย์ขยายตัวขึ้นมีความต้องการสินค้าต่าง ๆ มากขึ้นไม่อาจจะปลูกเองเลี้ยงเองได้ทั้งหมดก็มีการแลกเปลี่ยนกัน  ต่อมาเมื่อมีการใช้เงินตราจึงมีการซื้อขายกันในปัจจุบันครอบครัวในเมืองแทบจะต้องซื้ออาหารทุกชนิด ก่อนที่จะเป็นข้าวสารที่บรรจุใส่ถุงไว้เรียบร้อยหรือผักในตลาดสดซึ่งจัดไว้ให้แลดูสวยงามให้อยู่ในรูปที่ไปซื้อมาได้จะต้องผ่านขั้นตอนต่าง ๆ มากมาย เช่น ข้าวสารที่ซื้อมาอาจจะมาจากข้าวที่ปลูกโดยเกษตรกรในจังหวัดสุรินทร์  ผักก็มาจากชาวสวนผักในจังหวัดราชบุรี สินค้าอื่น ๆ ก็เช่นกัน นอกจากมีระยะทางห่างไกลกันแล้วยังต้องการแปรรูป เช่น สีข้าวเปลือกเป็นข้าวสารคัดและตบแต่งสินค้า เช่น คัดก้านใบผักที่เน่าเสียและดูไม่งามล้างน้ำทำความสะอาด  นอกจากนี้จะต้องขนส่งมาเป็นทอด ๆ ต้องบรรจุภาชนะใหม่ต้องเก็บรักษาไว้เพื่อรอจำหน่าย  เรื่องต่าง ๆ ดังกล่าวมีคนที่เกี่ยวข้องมากมายต้องใช้เวลา และต้องเสียค่าใช้จ่าย เช่น ค่าขนส่ง ค่าถุงบรรจุข้าวสาร แต่ก็มีความจำเป็นมิฉะนั้นผู้บริโภคก็ไม่มีความสะดวกในการซื้ออาหารตามที่ต้องการและผู้ผลิตเองก็ขายสินค้าได้ยาก กิจกรรมต่าง ๆ ที่ดำเนินการไป เช่น ในการนำข้าวสารจากจังหวัดสุรินทร์หรือนำผักสดมาจากจังหวัดราชบุรีและพร้อมที่ผู้ซื้อจะซื้อไปปรุงอาหารได้ เรียกว่า การตลาด

      การตลาดหรือกิจกรรมในการนำสินค้าจากผู้ผลิตไปสู่ผู้บริโภคของสินค้าแต่ละชนิดจึงต่างกันขึ้นอยู่กับความใกล้ไกลระหว่างแหล่งผลิตและผู้บริโภค  ขึ้นอยู่กับว่าต้องแปรรูปมากน้อยแค่ไหนจึงจะเป็นที่ต้องการของผู้บริโภคและต้องการเก็บรักษาแค่ไหนจึงจะรอขายให้ผู้บริโภค เช่น ข้าวสารในปีหนึ่ง ๆ ส่วนมากปลูกข้าวครั้งเดียวแต่ผู้บริโภคมีความต้องการ คือ ต้องกินข้าวทุกวันยิ่งไปกว่านี้ความต้องการของผู้บริโภคก็เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา เช่น ในเรื่องของการประกอบอาหารเมื่อก่อนอาจจะซื้อไก่เป็นตัวตอนหลังต้องตัดแบ่งเป็นส่วน ๆ แต่ละส่วนบรรจุไว้ในกล่องสวยงามหรือปรุงไว้เสร็จซื้อไปอุ่นรับประทานได้เลย อาหารชนิดอื่น ๆ ก็เช่นกัน เมื่อความต้องการของผู้บริโภคเปลี่ยนแปลงไปกิจกรรมการตลาดหรือเรียกว่า บริการการตลาด ก็ต้องเพิ่มขึ้นและเปลี่ยนแปลงให้สนองความต้องการของผู้บริโภคได้นอกเหนือจากการขนส่งและแปรรูปง่าย ๆ จะต้องมีการบรรจุกล่องมีการเก็บรักษาไว้ในอุณหภูมิที่เหมาะสม  กิจกรรมดังกล่าวจะต้องมีคนทำหน้าที่และต้องมีค่าใช้จ่าย เรียกว่าเป็นค่าใช้จ่ายในการตลาดและจะรวมอยู่ในราคาสินค้าที่จำหน่ายให้กับผู้บริโภค ดังนั้นเวลาผู้บริโภคจ่ายเงินซื้อสินค้า เช่น ซื้อข้าวสารเงินที่จ่ายไปส่วนหนึ่งจึงเป็นค่าขนส่ง ค่าสีข้าว ค่าบรรจุถุง ค่าน้ำ ค่าไฟของร้านค้า กำไรของโรงสี กำไรของร้านขายปลีก และรวมทั้งจ่ายค่าข้าวเปลือกให้กับชาวนาด้วย

      การตลาดทำให้ผู้บริโภคต้องจ่ายเงินซื้อสินค้ามากขึ้นทำให้ผู้ผลิตอาจจะได้รับราคาต่ำกว่าที่ควรเพราะต้องจ่ายส่วนหนึ่งเป็นค่าใช้จ่ายในการทำหน้าที่การตลาดและเป็นกำไรของผู้ที่ทำหน้าที่ซึ่งเรียกว่า เป็นคนกลาง  เราจะตัดคนกลางออกโดยให้ผู้บริโภคซื้อสินค้าโดยตรงจากผู้ผลิตไม่ได้เหตุผลสำคัญก็ คือ ผู้ผลิตและผู้บริโภคอยู่ห่างไกลกันมิใช่จะอยู่คนละจังหวัดแต่บางทีอยู่คนละประเทศจะไปติดต่อซื้อขายกันโดยตรงไม่ได้  สินค้าบางชนิดซื้อมาแล้วก็บริโภคไม่ได้ เช่น ซื้อข้าวเปลือกจากชาวนา ซื้อหมูทั้งตัวจากผู้เลี้ยงหมู ต้องเอาไปจ้างสี ต้องเอาไปจ้างฆ่า คงจะเสียเวลาทำงานประจำ และในทางปฏิบัติแล้วคงเป็นไปไม่ได้  การตลาดจึงมีความจำเป็นถ้าไม่มีตลาด เช่น ไม่มีคนไปซื้อสินค้าผู้ผลิตก็ไม่ทราบว่าจะ ผลิตไปทำไม ผลิตขึ้นมาก็ขายไม่ได้  สิ่งที่ควรจะต้องทำก็ คือ ทำอย่างไรจึงจะให้การตลาดตั้งแต่นำสินค้าจากผู้ผลิตไปถึงผู้บริโภคหรือที่เรียกว่า ระบบตลาด ได้ทำหน้าที่ให้ดีที่สุดเสียค่าใช้จ่ายให้น้อยที่สุด ขายสินค้าให้กับผู้บริโภคในเวลาที่ต้องการและสินค้ามีคุณภาพดีคุ้มกับเงินที่ผู้บริโภคจ่ายและผู้ผลิตได้รับผลตอบแทนคุ้มกับเงินลงทุน