ตัวแปลชุดคำสั่ง เป็นชุดคำสั่งที่ทำหน้าที่ในการแปลชุดคำสั่ง ที่ไม่ใช่ภาษาเครื่องให้เป็นภาษาเครื่อง ภาษาที่ไม่ใช้ภาษาเครื่อง เช่น ภาษาแอสเซมเบลอร์ ภาษาฟอร์แทรน ภาษาปาสกาล (Pascal) ภาษาซี (C) ภาษาโคบอล ภาษาอาร์พีจี (RPG) ภาษาพีแอลวัน (PL/I) ภาษาดาตาเบส (Data Base) และยังมีภาษาอื่นๆ อีกนับพันภาษา ตัวแปลชุดคำสั่งมีหน้าที่ดังนี้
๑. ชุดคำสั่งควบคุมอ่านตัวแปลชุดคำสั่งจากแถบแม่เหล็กเข้าเครื่องคอมพิวเตอร์
๒. อ่านชุดคำสั่งที่เขียนด้วยภาษาต่างๆ เข้าเครื่อง
๓. ตรวจสอบข้อผิดพลาดและพิมพ์ผลลัพธ์ทางเครื่องพิมพ์
๔. แปลภาษาต่าง ๆ เป็นภาษาเครื่องเก็บไว้ในแถบแม่เหล็ก
๕. จัดการดึงชุดคำสั่งที่จัดเตรียมไว้ล่วงหน้าแล้ว (built in program หรือ utility program) ในแถบหรือจานแม่เหล็กมาประกอบในการแปล ชุดคำสั่งนี้ทางบริษัทอาจจัดไว้ให้ หรือผู้ใช้อาจเขียนโดยเรียงและรวมข้อมูลเอง ซึ่งจะเป็นงานที่ใช้บ่อยๆ เช่น ชุดคำสั่งที่ใช้คำนวณทางพีชคณิตหรือตรีโกณมิติ เป็นต้น
๖. จัดภาษาเครื่องนั้นเป็นรูปร่างที่ชุดคำสั่งควบคุมจะรับได้ เช่น เก็บไว้ในจานแม่เหล็ก หรือแถบแม่เหล็ก เป็นต้น
๗. จัดพิมพ์ผลของการแปล และแนะนำวิธีการแก้ชุดคำสั่ง ถ้าการเขียนนั้น ยังไม่ถูกต้องตามกฎเกณฑ์ของภาษานั้นๆ