530,046 Views
Favorite
ระบบประสาทซิมพาเทติก (Sympathetic Nervous System) เป็นส่วนหนึ่งของระบบประสาทอัตโนมัติหรืออัตโนวัติ (Autonomic Nervous System-ANS) มีหน้าที่ควบคุมการทำงานของอวัยวะบางอย่าง ซึ่งทำงานอยู่นอกเหนืออำนาจจิตใจ มีศูนย์กลางอยู่ที่ไขสันหลังระดับอกและเอว โดยเซลล์ประสาทในระบบนี้จะมีขนาดสั้น เรามักรู้จักระบบประสาทซิมพาเทติกในแง่ของการทำงานเมื่อมีเหตุฉุกเฉิน เช่น ไฟไหม้ หรือกำลังจะมีอันตรายเกิดขึ้น ระบบจะสั่งให้สู้หรือหนี โดยเมื่อระบบถูกกระตุ้น มันจะสั่งให้ต่อมหมวกไตชั้นใน (Adrenal Medulla) หลั่งฮอร์โมนออกมาเพื่อไปกระตุ้นกล้ามเนื้อหรือต่อมเป้าหมายให้ทำงานตอบสนองต่อสิ่งที่มากระตุ้น
โดยทั่วไประบบประสาทซิมพาเทติกจะทำงานควบคู่ไปกับระบบประสาทพาราซิมพาเทติก เมื่อเปรียบเทียบกันแล้ว หากระบบประสาทซิมพาเทติกทำงานในเชิงของการต่อสู้หรือความตื่นตัว ระบบประสาทพาราซิมพาเทติกจะทำงานในเชิงของความผ่อนคลาย
ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก (Parasympathetic Nervous System) เป็นส่วนหนึ่งของระบบประสาทอัตโนมัติหรืออัตโนวัติ (Autonomic Nervous System-ANS) มีหน้าที่ควบคุมการทำงานของอวัยวะบางอย่าง ซึ่งทำงานอยู่นอกเหนืออำนาจจิตใจเช่นเดียวกับระบบประสาทซิมพาเทติก
ระบบประสาทพาราซิมพาเทติกมีศูนย์กลางอยู่ที่เส้นประสาทสมองคู่ที่ 3, 7, 9, 10 (บริเวณเมดัลลา ออบลองกาตา) และไขสันหลังส่วนกระเบนเหน็บ (ก้นกบ) โดยจะทำงานควบคู่กับระบบประสาทซิมพาเทติก เพื่อให้ร่างกายกลับสู่ภาวะปกติหรือภาวะผ่อนคลาย (Rest and Digest)
ระบบประสาทซิมพาเทติกควบคุมการทำงานส่วนต่างๆ ดังนี้
ระบบประสาทพาราซิมพาเทติกควบคุมการทำงานส่วนต่างๆ ดังนี้
| Sympathetic | อวัยวะ |
Parasympathetic |
| ม่านตาขยาย | ตา | ม่านตาหด |
| กระตุ้นให้หลั่งน้ำตาออกมามากกว่าปกติ | ต่อมน้ำตา | ควบคุมการหลั่งน้ำตาให้เป็นปกติ |
| ยับยั้งการหลั่งน้ำลาย | ต่อมน้ำลาย | กระตุ้นการหลั่งน้ำลาย |
| เพิ่มอัตราการเต้นและการบีบของหัวใจ | หัวใจ | ชะลออัตราการเต้นของหัวใจ |
| กระตุ้นให้ท่อลมฝอยขยายตัวคลายตัว | ปอด | กระตุ้นให้ท่อลมฝอยหดตัว |
| ยับยั้งการบีบตัวและการหลั่งน้ำย่อย ของกระเพาะอาหาร |
กระเพาะอาหาร | กระตุ้นการบีบตัวและการหลั่งน้ำย่อย ของกระเพาะอาหาร |
| กระตุ้นให้ตับทำงานพื่อเพิ่มปริมาณกลูโคส ในกระแสเลือด |
ตับ | กระตุ้นการหลั่งน้ำดี |
| กระตุ้นให้ต่อมหมวกไตหลั่งอะดรีนาลิน (Adrenalin หรือ Epinephine) |
ต่อมหมวกไต | - |
| กระตุ้นให้กระเพาะปัสสาวะคลายตัว | กระเพาะปัสสาวะ | กระตุ้นให้กระเพาะปัสสาวะหดตัว |
