สัตว์ในระบบนิเวศป่าชายเลน

      ป่าชายเลน หรือที่บางคนเรียกว่า ป่าโกงกาง คือ ป่าที่เกิดขึ้นตามชายฝั่งทะเลที่เป็นเลนน้ำทะเลสามารถท่วมขึ้นมาถึงได้และอยู่ในบริเวณปากแม่น้ำ ป่าชายเลนมีอยู่เฉพาะในเขตร้อนและมีความสำคัญมากในการอนุรักษ์สัตว์ทะเล

      พรรณไม้ที่ขึ้นอยู่ในป่าชายเลนมีมากมายหลายชนิด พรรณไม้ที่มีอยู่ค่อนข้างมากกว่าพรรณไม้ชนิดอื่น ๆ ได้แก่ ต้นโกงกาง ต้นแสม ต้นลำพู และต้นจาก พรรณไม้เหล่านี้จะมีโคนต้นและรากที่มีลักษณะแปลกพิเศษกว่าต้นไม้ทั่ว ๆ ไป เช่น ต้นโกงกางมีรากค้ำที่มีรูปร่างเหมือนสุ่ม ต้นลำพูมีรากอากาศงอกขึ้นรอบ ๆ โคนต้น ซึ่งรากในลักษณะนี้จะช่วยกักเก็บตะกอนและอินทรียสารที่ถูกแม่น้ำพามาทำให้พื้นดินในบริเวณป่าชายเลนมีปริมาณสารอาหารสำหรับหาดทะเลสูงกว่าหาดเลนธรรมดาที่ไม่มีป่าปกคลุม

      ป่าชายเลนที่อุดมสมบูรณ์จะเป็นแหล่งอาศัยของสัตว์น้ำมากมายหลายชนิด เช่น กุ้งแชบ๊วย กุ้งกุลาดำ หอยแครง หอยนางรม หอยแมลงภู่ และหอยกะพง ปลาต่าง ๆ เช่น ปลากะรัง ปลากระบอก ปลาดุกทะเล ปู เช่น ปูทะเล และปูแสม นอกจากนี้ยังมีสัตว์ชนิดอื่น ๆ ได้แก่ นกชนิดต่าง ๆ สัตว์เลื้อยคลาน เช่น จระเข้น้ำเค็ม งู และตะกวด และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เช่น ลิงลม ลิงแสม นาก เสือปลา แมวป่า ฯลฯ

      ป่าชายเลนมีความสำคัญต่อประชากรสัตว์เนื่องจากเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ทะเลหน้าดิน ปลา นก สัตว์เลื้อยคลาน และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมมากมายหลายชนิด นอกจากจะเป็นที่อยู่อาศัยอย่างถาวรของกุ้ง หอย ปู และปลาจำนวนมากแล้ว ป่าชายเลนก็ยังเป็นแหล่งอาหารบางช่วงเวลาเป็นแหล่งผสมพันธุ์และอนุบาลตัวอ่อนและเป็นแหล่งที่หลบภัยของสัตว์นานาชนิด

      กลุ่มประชากรสัตว์ในระบบนิเวศป่าชายเลนประกอบด้วยสัตว์ทะเลหน้าดิน เช่น พวกโปรโตซัว หอย แมลง และพวกครัสเตเชียน ปลาซึ่งมี ๔ กลุ่ม คือ กลุ่มที่อาศัยอยู่อย่างถาวร กลุ่มที่เข้ามาบางช่วงเวลาเพื่อหาอาหาร ผสมพันธุ์หรือวางไข่  กลุ่มผู้ล่าและกลุ่มที่เข้ามาบางฤดูกาล นอกจากนี้ยังมีสัตว์ชนิดอื่น ๆ อีก ได้แก่ นก สัตว์เลื้อยคลาน และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม  ปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดความหลากหลายของกลุ่มประชากรสัตว์ในระบบนิเวศป่าชายเลน ได้แก่ พรรณไม้หลากหลายชนิดซึ่งมีลักษณะเฉพาะตัวที่เหมาะสมต่อการดำรงชีวิตของประชากรสัตว์ความอุดมสมบูรณ์ของป่าและการปรับตัวของกลุ่มประชากรสัตว์ในป่าชายเลน เช่น ปูก้ามดาบซึ่งสามารถปรับตัวให้ทนต่อการเปลี่ยนแปลงความเค็มของน้ำในบริเวณป่าชายเลนได้เป็นอย่างดี  ด้วยเหตุผลดังกล่าวข้างต้นจะเห็นได้ว่าป่าชายเลนมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อกลุ่มประชากรสัตว์ทะเลซึ่งเป็นทรัพยากรประมงที่สำคัญของประเทศ แต่ในปัจจุบันมีการเสื่อมสภาพของป่าชายเลนอันเนื่องมาจากการทำนากุ้งหรือการขุดบ่อเลี้ยงปลาทำให้ต้องถางป่าชายเลน การตัดไม้เพื่อเผาถ่านทำให้พื้นที่ป่าลดลง การทำเหมืองแร่ในทะเลทำให้เกิดตะกอนดินทับถมกันธาตุอาหารลดลงและทำให้น้ำขุ่นซึ่งมีผลต่อการดำรงชีวิตของสัตว์ นอกจากนี้การขยายตัวของเมืองและเขตอุตสาหกรรมในบริเวณชายฝั่งทะเลก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ป่าชายเลนมีพื้นที่ลดลงไปอย่างมาก

      ดังนั้นการฟื้นฟูและการปลูกป่าชายเลนจึงเป็นภารกิจจำเป็นที่ต้องกระทำอย่างเร่งด่วน  เพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ป่าชายเลน การฟื้นฟู และการปลูกป่าชายเลน จะช่วยทำให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ของธาตุอาหาร  สัตว์ต่าง ๆ ก็จะเข้ามาอาศัยในป่าชายเลนเพิ่มมากขึ้นซึ่งจะทำให้เกิดความหลากหลายของกลุ่มประชากรสัตว์และช่วยเพิ่มปริมาณสัตว์ทะเลหน้าดินซึ่งเป็นอาหารของปลาและปูทะเลตลอดจนสัตว์อื่น ๆ ต่อไป