14,218 Views
Favorite
อาหาร หมายถึง สิ่งที่เรากินทุกวันเพื่อให้ร่างกายเจริญเติบโต อาหารเป็นสิ่งจำเป็นที่คนเราทั้งเด็กและผู้ใหญ่ขาดไม่ได้โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวัยเด็กเพราะร่างกายต้องการพลังงานและสารอาหารต่าง ๆ ซึ่งจำเป็นต่อการสร้างกล้ามเนื้อ กระดูก และเนื้อเยื่อ รวมทั้งสร้างภูมิต้านทานโรคให้พร้อมที่จะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่สมบูรณ์แข็งแรง อาหาร แบ่งออกได้เป็น ๕ หมู่ ได้แก่
หมู่ที่ ๑ เนื้อสัตว์ ไข่ นม และถั่วเมล็ดแห้ง
หมู่ที่ ๒ ข้าว แป้ง เผือก มัน และน้ำตาล
หมู่ที่ ๓ ไขมันต่าง ๆ เช่น ไขมันจากสัตว์ ไขมันจากพืช
หมู่ที่ ๔ ผักต่าง ๆ เช่น ผักบุ้ง ตำลึง คะน้า ฟักทอง ถั่วฝักยาว
หมู่ที่ ๕ ผลไม้ต่าง ๆ เช่น กล้วย ส้ม มะละกอ มะม่วง ลำไย ขนุน เงาะ
การที่คนเราจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดีนั้นจะต้องวางรากฐานมาตั้งแต่ยังเล็กโดยขึ้นอยู่กับอาหารที่เรากินเป็นสำคัญ เด็กต้องกินอาหารวันละ ๓ มื้อ และควรมีชนิดของอาหารคละกันให้ครบทั้ง ๕ หมู่ เพื่อให้มีสารอาหารที่จำเป็นครบถ้วนตามที่ร่างกายต้องการ ได้แก่ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน และแร่ธาตุ ซึ่งมีอยู่ในอาหารชนิดต่าง ๆ รวมทั้งน้ำด้วย การกินอาหารที่มีประโยชน์ครบส่วนรวมทั้งการออกกำลังกายเป็นประจำทุกวันนอกจากจะช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโตตามวัยและมีพัฒนาการที่ดีแล้ว การสร้างนิสัยการกินอาหารที่ถูกต้องตั้งแต่แรกเริ่มจะช่วยให้มีภูมิต้านทานโรคและป้องกันความเสี่ยงจากโรคเรื้อรัง เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดผิดปกติ โรคหัวใจและหลอดเลือด อันอาจเกิดขึ้นจากการกินอาหารไม่ถูกหลักเมื่อเติบโตขึ้นด้วย ขอให้เด็ก ๆ ระลึกไว้เสมอว่า "สร้างนิสัยการกินอาหารที่ดี คุ้มชีวีปราศจากโรคภัย"
อาหาร หมายถึง สิ่งที่เรากินทุกวันเพื่อให้ดำรงชีวิตอยู่ได้ อาหารเป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ซึ่งเป็นความจำเป็นพื้นฐานที่ขาดไม่ได้ของมนุษย์ทั้งเด็กและผู้ใหญ่โดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็ก การกินอาหารที่มีประโยชน์จะช่วยให้สุขภาพอนามัยดีร่างกายเจริญเติบโตตามวัยอย่างได้สัดส่วนและมีภูมิต้านทานโรคด้วย อาหารแบ่งออกได้เป็น ๕ หมู่ ตามสารอาหารส่วนใหญ่ที่อาหารนั้น ๆ จะให้แก่ร่างกาย เช่น
หมู่ที่ ๑ ให้โปรตีนเป็นหลักแต่นอกจากโปรตีนแล้วก็ยังให้สารอื่น ๆ ด้วย เช่น ไข่ ยังให้ไขมัน วิตามิน แร่ธาตุหลายชนิด ปลาก็เช่นกันขึ้นอยู่กับชนิดของปลา
หมู่ที่ ๒ ข้าวซ้อมมือหรือข้าวกล้อง ให้ทั้งวิตามิน แร่ธาตุ ไขมัน โปรตีน กากใยอาหาร และคาร์โบไฮเดรต
หมู่ที่ ๓ ไขมันจากพืชและสัตว์ให้สารอาหารประเภทไขมันซึ่งมีไขมันชนิดต่าง ๆ และบางชนิดก็ให้สารอาหารอื่นด้วย เช่น วิตามิน
หมู่ที่ ๔ ผักต่าง ๆ ให้สารอาหารประเภทวิตามินและแร่ธาตุเป็นหลัก นอกจากนี้ยังมีใยอาหาร ผักบางชนิด เช่น ฟักทอง ยังมีคาร์โบไฮเดรตค่อนข้างมากด้วย
หมู่ที่ ๕ ผลไม้ ให้วิตามินและแร่ธาตุมากรวมทั้งยังให้คาร์โบไฮเดรตคือ น้ำตาล มากน้อยตามชนิดของผลไม้ที่หวานมากหวานน้อยและใยอาหาร ผลไม้บางชนิดมีไขมันมาก เช่น ทุเรียน บางชนิดให้น้ำมาก เช่น ชมพู่ แตงโม
การที่คนเราจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดีได้นั้นจะต้องวางรากฐานมาตั้งแต่ยังเล็กโดยขึ้นอยู่กับอาหารที่เรากินเป็นสำคัญ เด็กต้องกินอาหารวันละ ๓ มื้อ มีชนิดของอาหารคละกันให้ครบทั้ง ๕ หมู่ เพื่อให้มีสารอาหารที่จำเป็นครบถ้วนตามที่ร่างกายต้องการ ได้แก่ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน และแร่ธาตุ ซึ่งมีอยู่ในอาหารชนิดต่าง ๆ นอกจากนี้ต้องมีน้ำและใยอาหารด้วยโดยควรสร้างนิสัยการกินอาหารที่ถูกต้องตั้งแต่แรกเริ่ม การกินอาหารที่มีประโยชน์ครบส่วนนอกจากช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโตตามวัยและมีพัฒนาการที่ดีแล้วยังช่วยป้องกันความเสี่ยงจากโรคเรื้อรังเมื่อยามเติบโตขึ้นด้วย
โรคเรื้อรัง คือ โรคที่เมื่อเป็นแล้วมักไม่หายขาดผู้ป่วยจะเป็น ๆ หาย ๆ ต้องรักษาหรือกินยาต่อเนื่องเป็นเวลานาน เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดผิดปกติ โรคเหล่านี้ทางการแพทย์ถือว่าเกี่ยวพันเป็นสาเหตุซึ่งกันและกันและการดูแลรักษาต้องทำไปพร้อม ๆ กัน แต่ที่สำคัญที่สุดคือต้องป้องกันมิให้เกิดความผิดปกติเหล่านี้ขึ้นในประชากรเพราะทำให้มีความเสี่ยงต่อโรคร้ายแรงที่จะเกิดตามมา คือ โรคหัวใจและหลอดเลือดซึ่งเป็นสาเหตุการตายอันดับต้น ๆ ของคนไทย
โรคเรื้อรังมีสาเหตุมาจากพฤติกรรมของคนเราเองโดยเฉพาะอย่างยิ่งการดำรงชีวิตและการกินอาหารที่เปลี่ยนแปลงไปตามกระแสการพัฒนาจากสังคมชนบทสู่สังคมเมืองและอิทธิพลที่ได้รับจากวัฒนธรรมภายนอกในยุคโลกไร้พรมแดน ตัวอย่างเช่น คนไทยซึ่งแต่เดิมกินอาหารหลัก คือ ข้าว ผัก และปลา และดำเนินชีวิตอยู่ในเรือกสวนไร่นา ใช้กำลังแรงงานในการประกอบอาชีพมีความสุขกายสบายใจในความเป็นอยู่แบบพอเพียงในชนบท เมื่อพลิกผันมาอยู่ในสังคมเมืองต้องมีวิถีชีวิตที่เร่งรีบทำให้ไม่มีเวลาพอที่จะปรุงอาหารประจำวันจากผลผลิตธรรมชาติและใช้ชีวิตในวิถีธรรมชาติ นอกจากนี้ระบบการค้าเสรีในสังคมยุคใหม่ทำให้มีการระดมผลิตและโฆษณาอาหารและเครื่องดื่มเพื่อจูงใจผู้บริโภคทั้งกลุ่มเด็กและผู้ใหญ่อย่างมากมาย เช่น อาหารจานด่วนที่มีสารอาหารไม่ครบหมู่มีแป้ง ไขมัน และน้ำตาล มากเกินไป เครื่องดื่มที่มีส่วนประกอบของน้ำตาลสูงมีสารปรุงแต่งที่มีพิษภัยต่อสุขภาพรวมทั้งของกินเล่นแบบกรุบกรอบชวนให้กินจนเกินความต้องการของร่างกาย ชีวิตในเมืองที่เร่งรีบและผลจากการโฆษณาผลิตภัณฑ์อาหารปรุงแต่งทำให้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่มีพฤติกรรมการกินอาหารที่เปลี่ยนแปลงไปโดยกินอาหารไม่ครบ ๕ หมู่ อาหารมีส่วนผสมของไขมัน แป้ง น้ำตาล สูงเกินความต้องการและไม่เป็นไปตามหลักโภชนาการ นอกจากนี้คนยุคใหม่ยังมีความเครียดจากการแข่งขันสูงและขาดการออกกำลังกายที่จะช่วยเผาผลาญพลังงานส่วนเกิน
ผลสำรวจภาวะอาหารและโภชนาการรวมทั้งการศึกษาวิจัยของหลายสถาบันจึงพบว่าความชุกของโรคอ้วนยังเป็นต้นเหตุของโรคเรื้อรังในคนไทยเพิ่มมากขึ้นโดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มที่อาศัยอยู่ในเขตเมือง แม้แต่เด็กถ้ากินอาหารไม่ถูกหลักโภชนาการก็จะมีน้ำหนักเกินเกณฑ์และเป็นโรคอ้วนได้ ในช่วง พ.ศ. ๒๕๓๙ - ๒๕๔๒ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลพบว่าโรคอ้วนในเด็กมีอัตราเพิ่มขึ้นสูงมากและเด็กอ้วนเหล่านี้มีประวัติการป่วยเป็นโรคเบาหวานเพิ่มขึ้นด้วย ส่วนเด็กนักเรียนระดับมัธยมศึกษาในกรุงเทพมหานครจากการศึกษาใน พ.ศ. ๒๕๔๔ พบว่าร้อยละ ๑๐.๒ ของนักเรียนชาย และร้อยละ ๑๓.๒ ของนักเรียนหญิงเป็นโรคอ้วน เด็กที่เป็นโรคอ้วนจะเคลื่อนไหวไม่คล่องตัวและอาจมีภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น มีความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ ตับ ผิวหนัง กระดูกและข้อ ระบบการหายใจ นอกจากนี้อาจทำให้เป็นที่ล้อเลียนของญาติพี่น้อง เพื่อนฝูง ทำให้ขาดความมั่นใจในตนเองมีผลกระทบต่อบุคลิกภาพรวมทั้งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด ดังกล่าวมาแล้วด้วย
ดังนั้นเด็ก ๆ จึงควรสร้างหรือปรับพฤติกรรมการดำรงชีวิตและการกินอาหารให้ถูกต้องโดยกินอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายให้ครบหมู่และในปริมาณที่พอเหมาะ ดื่มนมและน้ำสะอาดให้เพียงพอจากที่เคยดื่มน้ำหวาน น้ำอัดลม ชา กาแฟ ควรเปลี่ยนมาดื่มน้ำเปล่าแทนซึ่งจะให้ผลดีต่อสุขภาพ งดขนมหวาน ของทอด ของมัน ขนมกรุบกรอบ งดการกินจุบจิบ หรือการกินจนอิ่มเกินเพื่อมิให้มีไขมันสะสมในร่างกายเกินความจำเป็น กินผักและผลไม้ให้มากและหลากหลายชนิดเพราะผักผลไม้อุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุ และกากใยอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายรวมทั้งออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเพื่อเสริมสร้างความสมบูรณ์แข็งแรงของร่างกาย
คนเราจะเติบโตอย่างสมบูรณ์แข็งแรงหรือไม่นั้นขึ้นกับอาหารเป็นหลักเราจึงควรใส่ใจต่อคำแนะนำของกองโภชนาการเกี่ยวกับเรื่องการกินอาหารเพื่อสุขภาพที่ดีของคนไทยหรือที่เรียกว่า โภชนบัญญัติ ๙ ประการ ได้แก่
๑. กินอาหารให้ครบ ๕ หมู่ แต่ละหมู่ให้หลากหลาย และหมั่นดูแลน้ำหนักตัว
๒. กินข้าวเป็นอาหารหลัก สลับกับอาหารประเภทแป้งเป็นบางมื้อ
๓. กินพืชผักให้มาก และกินผลไม้เป็นประจำ
๔. กินปลา เนื้อสัตว์ที่ไม่ติดมัน ไข่ และถั่วเมล็ดแห้ง เช่น ถั่วเหลือง ถั่วเขียว เป็นประจำ
๕. ดื่มนมให้เหมาะสมตามวัย
๖. กินอาหารที่มีไขมันแต่พอควร
๗. หลีกเลี่ยงการกินอาหารรสหวานจัด และเค็มจัด
๘. กินอาหารที่สะอาด ปราศจากการปนเปื้อน
๙. งดหรือลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
เพื่อช่วยให้เด็กเข้าใจในสัดส่วนและความหลากหลายของอาหารที่ควรกินในแต่ละวันตามโภชนบัญญัติดังกล่าวแล้ว "ธงโภชนาการ" จะช่วยให้เข้าใจข้อปฏิบัติได้ง่ายขึ้น ดังต่อไปนี้
มื้อเช้า
มื้อกลางวัน
มื้อเย็น
อาหารว่าง
ไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมดังเห็นได้จากข้อความในศิลาจารึกสมัยพ่อขุนรามคำแหงที่ว่า "ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว" และได้ชื่อว่าร่ำรวยด้วยผลผลิตอาหารที่มีประโยชน์อย่างมากมายทั้งข้าว ปลา เนื้อสัตว์ อาหารทะเล ธัญพืช ผัก ผลไม้นานาชนิดซึ่งมีอุดมสมบูรณ์ทุกฤดูกาลในราคาที่เหมาะสมและล้วนเป็นสิ่งที่เพาะปลูกและจัดหาได้เองในประเทศ ดังนั้นการกินอาหารตามหลักโภชนาการดังกล่าวจึงเป็นไปได้เพราะมีอาหารให้เลือกอย่างหลากหลาย เด็กไทยทุกคนจึงควรเป็นตัวอย่างในการสร้างพฤติกรรมการกินอาหารที่ดีเพื่อป้องกันตนเองจากโรคเรื้อรังตั้งแต่แรกเริ่ม
