จัดขึ้นโดยกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.) โดยองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) ร่วมกับสมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์
“การพัฒนาแอปพลิเคชั่นตรวจวัดคุณภาพน้ำและอากาศจากฟองอากาศ โดยใช้กล้องโทรศัพท์มือถือ” ผลงานของ อู๋-กฤต กรวยกิตานนท์ และโตโต้-บุณยกร อัศวนิเวศน์ เยาวชนไทยจากโรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน คว้ารางวัลที่ 1รุ่นมัธยมศึกษาตอนปลาย สาขาวิทยาศาสตร์กายภาพ และรางวัลยอดเยี่ยมโครงงานวิทยาศาสตร์ รุ่นมัธยมศึกษาตอนปลาย ซึ่งถือเป็นที่สุดของรางวัลในเวทีนี้ด้วย
“เริ่มจากในห้องแล็บมีตู้ปลาและผมต้องไปให้อาหารปลาทุกวัน ก็สังเกตฟองอากาศที่ลอยขึ้นมาว่าทำไมมันมีขนาดและการเคลื่อนที่แตกต่างกันก็เลยสนใจศึกษาดู และทำโครงงานชิ้นนี้ขึ้นมาครับ” โตโต้เล่าย้อนถึงจุดเริ่มต้น
อู๋เล่าถึงแอปพลิเคชั่นตรวจวัดคุณคุณภาพน้ำและอากาศจากฟองอากาศนี้ว่า “ผมสังเกตว่าฟองอากาศสามารถให้ออกซิเจนกับปลาได้ เลยคิดกลับกันว่าแล้วฟองอากาศจะเป็นตัวบ่งชี้ปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน้ำได้หรือไม่ ผมก็เลยลองศึกษาดูครับและก็ได้เป็นสมการที่สามารถพยากรณ์ค่าออกซิเจนที่ละลายในน้ำได้ถ้ารู้การเปลี่ยนแปลงปริมาตรของฟองอากาศครับ”
ในการศึกษารูปแบบความสัมพันธ์ของการเปลี่ยนแปลงปริมาตรและลักษณะการเคลื่อนที่ของฟองอากาศนั้นกว่าจะได้เป็นรูปเป็นร่างขึ้นมามีหลายขั้นตอน อู๋เล่าว่า “ผมจะมีตู้ออกแบบพิเศษสำหรับโครงงานนี้โดยเฉพาะครับ ตอนแรกผมก็ใช้ตู้ปลาในห้องแล็บ แต่ว่ามันมีข้อจำกัดมากมาย พอได้ตู้มาก็ทดลองปล่อยฟองอากาศแล้วศึกษาผ่านกล้องวิดีโอและกล้องถ่ายรูปครับ ศึกษาพฤติกรรมของมัน สิ่งที่ทำควบคู่ไปด้วยคือการศึกษาเกี่ยวกับทฤษฎีที่สามารถมาอ้างอิงกับโครงงานเรา”
“ทุกคนส่วนใหญ่มีมือถือมากกว่าจะอยากซื้อเครื่องใหม่ มันเข้าถึงได้ง่ายกว่าด้วยครับ เข้าถึงแอปได้ง่ายกว่าด้วยมือถือที่ทุกคนมีครับ” โตโต้เล่าถึงสาเหตุที่เลือกทำเป็นแอปพลิเคชั่นบนมือถือ
จุดเด่นของโครงงานชิ้นนี้ที่โตโต้เล่าให้เราฟังก็คือ “สำหรับผมคือเป็นทางเลือกที่จะเข้าถึงคุณภาพน้ำได้เพราะว่าปัจจุบันในการจะตรวจคุณภาพน้ำได้มันจะต้องใช้กระบวนการทางเคมีวิเคราะห์ ซึ่งมีระยะเวลาในการตรวจวัดที่ยาวนานเกือบเดือนครับ ถ้าใช้แอปของผมแปปเดียวก็ตรวจวัดได้เลย ซึ่งการตรวจวัดใช้กระบวนตรวจวัดเล็ก ๆ ที่ให้ผลออกมาซึ่งไม่มีใครคิดว่าทำประโยชน์ได้มากกว่าครับ”
ตอนนี้แอปพลิเคชั่นอยู่ในช่วงพัฒนาต่อยอดเพื่อสามารถใช้งานได้จริงและง่ายในการเข้าถึง ซึ่งเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการวัดคุณภาพน้ำที่ได้มาตรฐานและแม่นยำ ที่สำคัญราคาไม่แพง
เรื่อง : กัลยาณี แนวเล็ก