ทนายความจะทำหน้าที่ว่าความคดีอาญาและคดีแพ่ง ให้คำแนะนำแก่ลูกความเกี่ยวกับปัญหาบุคคลและธุรกิจในแง่ของ จัดการรายละเอียดด้านกฎหมายในทุกเรื่องที่เกี่ยวข้องกับคดีความแทนลูกความในเรื่องต่าง ๆ รวมทั้งดำเนินการฟ้องผู้ต้องหาต่อศาล งานของทนายความคือการปกป้องคุ้มครองลูกความ(ผู้ว่าจ้างทนาย) ด้วยการชี้แจ้งข้อกฎหมาย เพื่อแสดงให้เห็นว่าลูกความของตนไม่มีความผิด ทนายยังสามารถจำแนกได้อีกหลายสาขา เช่น

• ทนายความด้านสิ่งแวดล้อม ดูแลคดีและข้อกำหนดที่เกี่ยวข้องทางสิ่งแวดล้อม เช่น ทำงานให้กับกลุ่มผู้สนับสนุนสิ่งแวดล้อม บริษัทกำจัดขยะหรือหน่วยงานรัฐในการช่วยดูแลข้อกฎหมายต่างๆ
• ทนายความด้านภาษีอากร ดูแลกรณีที่เกี่ยวข้องกับภาษีให้กับบุคคลและบริษัทต่าง ๆ พวกเขาช่วยเหลือลูกความเกี่ยวกับข้อตกลงที่มีความซับซ้อน เพื่อให้ลูกความจ่ายภาษีที่เหมาะสมกับรายได้ กำไรหรืออสังหาริมทรัพย์ที่มี
• ทนายความด้านทรัพย์สินทางปัญญา ทำหน้าที่ด้านกฎหมายการลงทุน ลิขสิทธิ์ การค้าและการฝีมือ เช่น ดนตรี หนังสือและภาพยนตร์
• ทนายความครอบครัว ทำงานด้านกฎหมายในเรื่องภายในครอบครัว พวกเขาให้คำแนะนำลูกความเกี่ยวกับการหย่าร้าง การเลี้ยงดูบุตรและการรับบุตรบุญธรรม
• ทนายความด้านความปลอดภัย ทำงานด้านกฎหมายที่เกี่ยวกับการซื้อหรือขายหุ้น รักษาและดูแลเอกสารและข้อมูลที่เป็นความลับ

       งานของทนายความมีทั้งในสำนักงานและสถานที่อื่นๆ ที่ต้องไปติดต่อประสานงาน

• สำนักงานทนายความ หรือสำนักงานที่ตนเองสังกัด ในช่วงเวลาที่ไม่ต้องไปประสานงานกับใคร ทนายมักจะทำงานเตรียมเอกสารต่าง ๆ ในสำนักงานของตนเอง
• สถานที่เกิดเหตุ สถานที่สำคัญที่ทนายควรไปด้วยตัวเอง เพื่อสืบหาหลักฐานจากพยาน และข้อมูลต่างๆ
• ศาล บทสรุปกระบวนการยุติธรรมเกิดขึ้นที่ศาล ทนายต้องเข้าว่าความแก้ต่างให้แก่ลูกความ รับฟังคำพิจารณาในศาลเป็นส่วนใหญ่
• สถานีตำรวจ ทนายอาจต้องทำหน้าที่ประกันตัวลูกความ ประสานงานกับตำรวจ โดยให้ตำรวจช่วยอำนวยความสะดวกในการตรวจสอบหาหลักฐาน
• โรงพยาบาล หลายครั้งที่คดีอาจมีผู้ได้รับบาดเจ็บหรือเสียชีวิต และต้องอาศัยความเชี่ยวชาญด้านนิติเวชในการพิสูจน์ ทนายความจึงอาจต้องประสานงานกับทางโรงพยาบาล เพื่อใบรับรองแพทย์ หรือคำยืนยันจากแพทย์เพื่อประโยชน์ทางคดี
• เรือนจำ บางกรณีที่ลูกความหรือพยานเป็นจำเลยและอาจถูกฝากขัง จึงต้องมีการเดินทางไปเจรจาและสอบถามลูกความที่เรือนจำนั้นแห่งนั้นด้วย
• แหล่งที่พักอาศัยและอื่นๆ ทนายอาจต้องหาหลักฐาน รวบรวมข้อมูลจากที่พักอาศัยของผู้เกี่ยวข้องกับคดีความ

• ลูกความ ผู้ที่ว่าจ้างให้เราว่าความให้ ไม่ว่าจะในกรณีที่เป็นโจทก์ (ผู้เสียหาย) หรือจำเลย (ผู้ถูกกล่าวหา) ลูกความต้องสื่อสารเรื่องราวต่างๆ ให้ทนายรับทราบเพื่อหาทางแก้ไขและคืนความยุติธรรมให้แก่ลูกความตามความถูกต้องของกฎหมาย
• อัยการ หากคู่คดีของเราเป็นหน่วยงานรัฐ อัยการจะเป็นผู้ว่าความให้อีกฝ่าย ซึ่งเราต้องต่อสู้ด้วยในชั้นศาล
• ตำรวจ ในขั้นตอนการดำเนินคดี ทนายต้องขอความร่วมมือจากตำรวจ ให้ช่วยอำนวยความสะดวกให้ เช่น ขอดูเอกสารหรือบันทึกประจำวัน เดินทางไปปิดหมายศาลจำเลย ดักจับผู้ต้องหาหรือคุยกับพยาน
• ราชทัณฑ์ ในกรณีที่ลูกความหรือพยานของทนายอยู่ในเรือนจำ ต้องมีการติดต่อประสานงานกับเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ด้วย
• พยาน ผู้รู้เห็นเหตุการณ์ที่ทนายความต้องพูดคุยเพื่อให้เกิดประโยชน์กับรูปคดี
• ผู้พิพากษา ในขั้นตอนการสืบคดีและขึ้นศาล ทนายความจะต้องว่าความต่อหน้าผู้พิพากษาที่นั่งอยู่บนบัลลังก์ ซึ่งเป็นผู้พิจารณาคดีทั้งหมด

       ทนายความสามารถทำงานได้อย่างหลากหลาย ทั้งสายตรงและสายรอง โดยอาชีพสายตรงของนิติศาสตร์ อาทิ

• ผู้พิพากษา
• อัยการ
• ที่ปรึกษาด้านกฎหมาย (Law Firm) ที่ทำงานในสำนักกฎหมายให้กับองค์กรบริษัทต่าง
• นิติกร คือ เป็นเจ้าหน้าที่ฝ่ายกฎหมายของหน่วยงานราชการหรือรัฐวิสาหกิจ ฯลฯ ส่วน

       ทนายความเป็นงานอิสระ ไม่ได้มีลำดับการเลื่อนขั้นเหมือนอาชีพในองค์กรอื่นๆ จึงต้องอาศัยการสั่งสมประสบการณ์ เพื่อเติบโตไปเป็นทนายความมืออาชีพและมือชื่อเสียงจนเป็นที่ยอมรับ หากต้องมีตำแหน่งเติบโต สามารถเลือกจะเป็นผู้ดูแลผลประโยชน์หรือที่ปรึกษาทางกฎหมายขององค์กรของรัฐหรือเอกชนได้

นอกจากนี้หากมีความสามารถด้านภาษาและความรู้ทางกฎหมายระหว่างประเทศเป็นอย่างดีอาจได้รับการว่าจ้างให้ว่าความในต่างประเทศ หรืออาจเป็นตัวแทนของรัฐบาลในการเจรจาทางด้านกฎหมาย หรือสิทธิประโยชน์ของประเทศได้อีกด้วย โดยค่าตอบแทนก็จะเพิ่มขึ้นตามความสามารถและประสบการณ์ของทนายเอง

       อาชีพทนายความเป็นอาชีพที่ได้รับความนิยม เพราะสามารถทำรายได้ดีและเป็นอาชีพที่มีเกียรติ โดยผู้ที่เป็นทนายความสามารถทำงานมีเงินเดือนประจำได้หากทำงานเป็นนักกฎหมายในหน่วยงานต่างๆ โดย มีค่าตอบแทนเป็นเงินเดือนตั้งแต่ 15,000 - 30,000 บาทขึ้นไป ขึ้นอยู่กับความสามารถ ประสบการณ์ และประเภทของหน่วยงาน หากประกอบอาชีพทนายความอิสระ รับว่าความทั่วไป อาจได้รับค่าตอบแทนจากการว่าความร้อยละ 10 - 20 ของทุนทรัพย์ในคดีนั้น ๆ หรืออาจจะได้รับค่าตอบแทนตามแต่จะตกลงกับลูกความ ซึ่งขึ้นอยู่กับขนาดของทุนทรัพย์ในแต่ละคดี

       อาชีพทนายความเป็นอาชีพที่สำคัญและเกี่ยวข้องกับธุรกิจและบุคคล ด้วยเป็นอาชีพที่ต้องใช้ความชำนาญทางกฎหมาย ความต้องการของอาชีพนี้จึงสูงขึ้นเรื่อย ๆ โดยดูได้จากคดีที่เกิดขึ้นที่กรมตำรวจ ล้วนแต่ต้องใช้ทนายความเข้ามาช่วยในคดีทั้งสิ้น ในช่วงภาวะเศรษฐกิจตกต่ำที่ผ่าน ๆ มา ทนายความมีคดีว่าความมากขึ้น เนื่องจากจะมีคดีฟ้องร้องเรื่องการค้างชำระหนี้ แต่รายได้จากการว่าความไม่ค่อยมากนัก เนื่องจากฝ่ายจำเลยไม่สามารถชำระค่าเสียหายได้ แสดงให้เห็นว่าไม่น่าในภาวะเศรษฐกิจแบบใด ความต้องการทนายความยังคงมีอยู่เสมอ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความชำนาญความสามารถ และชื่อเสียงของทนายความแต่ละคนด้วย

เป็นอาชีพที่ดึงเกือบทุกทักษะวิชาชีพเข้ามาใช้ โดยผู้ที่เป็นทนายความต้องมีความซื่อสัตย์สุจริต กล้าคิด กล้าทำ กล้าต่อสู้ในสิ่งที่ถูกต้อง ช่างสังเกต

ต้องมีหลักในการคิดเจรจาและมีความเป็นธรรมเป็นหลักสำคัญ

คุณศิริวรรณ ว่องเกียรติไพศาล ทนายความ

 ติดตามเรื่องราวของอาชีพทนายความได้ใน "รายการ I AM : Lawyer ทนายความ"         

       วิชาที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ และแทบจะมีเปอร์เซ็นต์เยอะที่สุดที่ต้องเรียน คงหนีไม่พ้นวิชากฎหมายต่าง อาทิ

• กฎหมายแพ่งและพาณิชย์(Civil Law and Commercial Law) ประกอบไปด้วย กฎหมายลักษณะบุคคล เช่น การเกิด บรรลุนิติภาวะ การใช้สิทธิ กฎหมายลักษณะครอบครัวและมรดก กฎหมายทรัพย์กับสัญญา กฎหมายลักษณะหนี้ กฎหมายนิติกรรม-สัญญา จนไปถึงวิชาเกี่ยวกับสัญญาเฉพาะเรื่อง เช่น สัญญาซื้อขาย สัญญาเช่า เป็นต้น
• กฎหมายอาญา(Criminal Law) กฎหมายที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดและโทษที่จะได้รับ แบ่งออกเป็น 2 ภาค คือ ภาคทั่วไป เป็นลักษณะการกระทำแบบใดที่จะเรียกว่ามีเจตนาหรืออประมาท เหตุยกเว้นความผิดและเหตุบรรเทาโทษ ฯลฯ ส่วน ภาคความผิด จะเรียนพวกความผิดเฉพาะต่าง ๆ
• กฎหมายวิธีพิจารณาความ(Procedural Law) กฎหมายว่าจะฟ้องคดีอย่างไร ที่ศาลไหน มีวิธีกระบวนการดำเนินคดีในศาลอย่างไร
• กฎหมายมหาชน(Public Law) เน้นทฤษฎีกฎหมายมหาชน กฎหมายรัฐธรรมนูญ กฎหมายปกครอง ฯลฯ
• กฎหมายระหว่างประเทศ(International Law) เช่น แผนกคดีเมืองกับแผนกคดีบุคคล กฎหมายสิทธิมนุษยชน กฎหมายอาญาระหว่างประเทศ กฎหมายเกี่ยวกับทะเล ฯลฯ

       นอกจากนี้ยังมีวิชาเลือกเรียนได้ เช่น กลุ่มกฎหมายธุรกิจ เช่น กฎหมายการค้าระหว่างประเทศ กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค กฎหมายธนาคารและหลักทรัพย์ กฎหมายธุรกิจระหว่างประเทศ กฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา หรือกลุ่มของกฎหมายมหาชน เช่น กฎหมายเกี่ยวกับศาลปกครอง กฎหมายสิ่งแวดล้อม กฎหมายเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญชั้นสูง ฯลฯรวมถึงกฎหมายล้มละลาย กฎหมายที่ดิน กฎหมายวิธีพิจารณาคดีคุ้มครองผู้บริโภค กฎหมายสหภาพยุโรป กฎหมายประกันภัย ฯลฯ

       การเรียนกฎหมายนอกจากความจะเป็นเรื่องสำคัญแล้ว แต่เมื่อจำได้แล้ว “ความเข้าใจกฎหมาย” ต่างหากที่สำคัญยิ่งกว่า หากนักศึกษาเข้าใจในหลักเกณฑ์ ทฤษฎี องค์ประกอบ ที่มาที่ไป ไม่ใช่แค่เพียงตัวบทหรือถ้อยคำในมาตราเท่านั้น จะทำให้เส้นทางสู่อาชีพด้านกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นทนายความหรืออาชีพอื่นๆ ย่อมสบายขึ้นอีกเป็นกอง และสิ่งที่ต้องคำนึงถึงอีกเรื่องของชีวิตการเรียนนิติศาสตร์ นั่นคือ การอ่านหนังสือ เพราะเป็นคณะทีต้องอ่านหนังสือจำนวนมาก โดยเฉพาะหนังสือกฎหมาย ซึ่งต้องอยู่ในชีวิตของนักศึกษานิติศาสตร์ไปตลอดหลักสูตร

• ปี 1 เริ่มศึกษาความรู้เบื้องต้นทางกฎหมาย วิชากฎหมายพื้นฐานต่าง ๆ เพื่อปูพื้นก่อนเรียนวิชาต่อยอดในปีถัด ๆ ไป เช่น กฎหมายมหาชนเบื้องต้น กฎหมายลักษณะบุคคล กฎหมายลักษณะครอบครัว กฎหมายอาญาภาคทั่วไป กฎหมายลักษณะทรัพย์ เป็นต้น
• ปี 2 จะยังคงมีทั้งวิชาบังคับและวิชาเลือก โดยจะเริ่มลงลึกในด้านต่างๆ ของกฎหมายแพ่งและอาญา เช่น ลักษณะหนี้ สัญญาเฉพาะเจาะจง เรียนกฎหมายอาญาเฉพาะความคิดที่ลงลึกมากยิ่งขึ้น วิธีพิจารณาความอาญา กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีเมืองและคดีบุคคล กฎหมายปกครอง วิชาเลือกมีภาษาต่างประเทศให้เลือก รวมทั้งบัญชีหรือเศรษฐศาสตร์สำนักกฎหมายด้วย
• ปี 3 ปีนี้จะสามารถเลือกเรียนสายกฎหมายชนิดต่างๆ เพื่อจะต่อยอดได้ เช่น กฎหมายแพ่งและอาญา กฎหมายธุรกิจ กฎหมายมหาชน และกฎหมายระหว่างประเทศ และในปีนี้ยังต้องเรียน กฎหมายลักษณะพยานหลักฐาน กฎหมายภาษี เป็นต้น
• ปี 4 ปีสุดท้ายจะมีการเรียน นิติปรัชญาและวิชาเลือกตามที่สนใจแต่ในเชิงลึกมากขึ้น แล้วแต่ว่านักศึกษาจะเลือกเรียนกฎหมายในสายใด

อยากทำความรู้จักกับคณะนี้มากขึ้น อ่านเพิ่มเติมได้ที่ รีวิว นิติศาสตร์ ม.เชียงใหม่

       ประมาณการค่าใช้จ่ายตลอดหลักสูตร ประมาณ 120,000 – 140,000 บาท

• ศึกษาต่อต่างประเทศ ทุน Chevening

• Faculty of Law, University of Cambridge 
• Harvard Law School, Harvard University
• Faculty of Law, University of Oxford​
• Department of Law, London School of Economics and Political Science
• Yale Law School, Yale University
• Stanford Law School, Stanford University
• University of Chicago Law School
• NYU School of Law, New York University
• Melbourne Law School, University of Melbourne
• UC Berkeley School of Law, University of California

ที่มา: https://www.timeshighereducation.com, https://ceoworld.biz