แนวคิดการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน

แนวคิดการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน  ปัจจุบันนี้ก็จะเห็นว่าพัฒนาการทางด้านเศรษฐกิจและสังคมก็จะมีความเจริญก้าวหน้าไปอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยีในปัจจุบัน ส่งผลให้การทำงานมีความสร้างสรรค์มากขึ้น โดยประเทศที่พัฒนาแล้วก็จะมีงานหรืออาชีพที่เป็นงานสร้างสรรค์ เช่น การวิจัย การพัฒนา การออกแบบ  หรือกระทั่งการตลาดและงานขาย ส่วนประเทศที่กำลังพัฒนา ลักษณะงานที่ทำจะเน้นเครื่องจักรและงานที่ทำโดยแรงงานคน  แรงงานเหล่านี้ก็จะลดปริมาณลงไปเรื่อย ๆ เพราะทุกงานจะใช้เทคโนโลยีมาทดแทน  เพราะฉะนั้นการจัดการเรียนรู้ จึงต้องเร่งพัฒนาให้มีสมรรถนะในการทำงานอย่างสร้างสรรค์ มีประสิทธิภาพซึ่งสมรรถนะก็เป็นผลเนื่องมาจากการมีความรู้  มีทักษะ  ที่สำคัญก็คือมีคุณลักษณะที่มีอยู่ในตนเอง นำมาใช้ในการปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิผล 

        สำหรับสมรรถนะในปัจจุบันนี้ก็จะเป็นการทำงานเชิงสร้างสรรค์  ซึ่งมีความต้องการอย่างมาก การที่ผู้เรียนจะมีสมรรถนะในด้านใดด้านหนึ่งนั้น จำเป็นต้องได้รับการเรียนรู้และฝึกฝนด้วยตนเองอย่างต่อเนื่อง  ฉะนั้นผู้เรียนในปัจจุบันต้องมีศักยภาพหลากหลาย 

        จากการสังเกตผู้เรียนเขาจะมีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ   การแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับบุคคลอื่นในประเด็นที่พวกเขานั้นสนใจ  ที่สำคัญอย่างยิ่งเขามีจินตนาการ มีความคิดสร้างสรรค์ ในการเรียนรู้ด้วยตนเอง เพราะฉะนั้นผู้สอนยุคใหม่ควรจะให้ความสำคัญกับการพัฒนาศักยภาพของผู้เรียนและนำมาใช้ในการออกแบบการจัดการเรียนรู้ ให้ตอบสนองกับธรรมชาติและความต้องการของผู้เรียน  โดยเฉพาะอย่างยิ่งความต้องการเรียนรู้ทางด้านเทคโนโลยี และธรรมชาติของเด็ก ๆ ในทุกวันนี้ก็คือ ความสนใจ และความสามารถในการใช้เทคโนโลยี ทำให้การเรียนรู้ยุคใหม่มีการใช้เทคโนโลยีมาสนับสนุนการจัดการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาศักยภาพของผู้เรียนมากยิ่งขึ้น 

        สำหรับการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน เรียกว่า Technology-based Learning เป็น Platform ในการเรียนรู้ของผู้เรียน ซึ่งจะช่วยทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดมุ่งหมายของการเรียนรู้ที่ครูกำหนดไว้ สำหรับองค์ประกอบของการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน  ก็จะมีองค์ประกอบสำคัญดังนี้

        - มีเนื้อหาที่เป็น Digital Content ซึ่งอาจจะเป็นเนื้อหาที่เป็นข้อความภาพหรือจะเป็นคลิปต่าง ๆ

        - มีอุปกรณ์ Digital ส่วนนี้เป็นสิ่งสำคัญที่จะสามารถเข้าถึงเนื้อหา Digital Content ได้

        - กระบวนการเรียนรู้ที่มีขั้นตอนในการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้อย่างเป็นระบบ

ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญ โดยองค์ประกอบทั้ง 3 ประการนี้ จำเป็นที่คุณครูทุกท่านจะต้องออกแบบการจัดการเรียนรู้ให้มีคุณภาพ 

        สำหรับการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐานนั้นก็จะมีหลักการสำคัญดังต่อไปนี้ 

หลักการที่ 1 การใช้เทคโนโลยีให้เหมาะสมกับผู้เรียน เหมาะสมกับระดับความสามารถในการใช้เทคโนโลยีของผู้เรียน ก็จะทำให้สามารถจะใช้เทคโนโลยีในการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

หลักการที่ 2 การผสมผสานเทคโนโลยีต่าง ๆ อย่างหลากหลายจะช่วยเพิ่มความน่าสนใจ ผู้เรียนจะเรียนรู้อย่างกระตือรือร้น 

หลักการที่ 3 สิ่งสำคัญอย่างยิ่ง คือ การตอบสนองต่อจุดมุ่งหมายของการเรียนรู้ ซึ่งเป็นหลักการที่สำคัญมากที่สุด     

        สำหรับลักษณะของการจัดการเรียนรู้โดยจะใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน ก็จะมีลักษณะสำคัญดังต่อไปนี้ 

ประการที่ 1 ผู้เรียนได้เรียนรู้จากสื่อออนไลน์หรือสื่อจากระบบคอมพิวเตอร์ 

ประการที่ 2 มีเนื้อหาดิจิทัลที่สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้ 

ประการที่ 3 เป็นการเรียนรู้ที่จะตอบสนองความต้องการส่วนบุคคลของผู้เรียน เรียกว่า “Personalized learning”

ประการที่ 4 ผู้สอนก็จะมีบทบาทในการสนับสนุนการเรียนรู้ของผู้เรียน

ประการที่ 5 การมีกิจกรรมร่วมกันระหว่างผู้เรียน 

ประการที่ 6 การเรียนรู้ในเนื้อหาที่มีความทันสมัยและเป็นปัจจุบันจะเป็นจุดแข่งของการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน

ประการที่ 7 ความยืดหยุ่นทางด้านเวลาและวิธีการเรียนรู้โดยไม่มีข้อจำกัดทางด้านเวลาและสถานที่

        สำหรับปัจจุบันนี้ เป็นยุคที่ผู้เรียนทุกคนนั้นมีอุปกรณ์การเรียนรู้ที่เป็นดิจิทัล  เพราะฉะนั้นการเรียนรู้ผ่านอุปกรณ์ดิจิทัลต่าง ๆ  ไม่ว่าจะเป็นโทรศัพท์ Smart Phone หรือเเท็บเล็ตต่าง ๆ เรียกว่าเป็น Mobile Learning เป็นนวัตกรรมการเรียนรู้  ที่ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ผ่านเทคโนโลยีไร้สายซึ่งเป็นการเพิ่มช่องทางและขยายขอบเขตของการเรียนรู้ในโลกดิจิทัลอย่างไม่มีข้อจำกัด ฉะนั้นผู้สอนยุคใหม่ จึงต้องมีการผสมผสานเทคโนโลยีต่าง ๆ ในกระบวนการจัดการเรียนรู้เรียกว่า Learning Process เข้าด้วยกันอย่างลงตัว แล้วยังต้องบูรณาการความรู้ที่เป็นสาระสำคัญหรือที่เรียกว่าเป็น Main Contept รวมทั้งสมรรรถนะและคุณลักษณะของผู้เรียน

        สิ่งเหล่านี้ เป็นสิ่งที่ครูนั้นจะต้องนำมาออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน   ในลักษณะที่เรียกว่าเป็น “Didital learning” Platfrorm Digital มากขึ้น  ผู้เรียนจะสามารถเข้าถึงการเรียนรู้ได้ด้วยตนเองตลอดเวลา   ส่วนการผสมผสานเทคโนโลยีในการจัดการเรียนรู้นั้น นำมาสอดแทรกไว้ในกิจกรรมการเรียนรู้ขึ้นอยู่กับความเหมาะสม อาจจะอยู่ในขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่งหรือหลายขั้นตอน  เช่น การให้ผู้เรียนใช้กระบวนการเรียนรู้ด้วยตนเอง ศึกษาเนื้อหาสาระจากคลิปวีดีโอต่าง ๆ และจะให้ดียิ่งขึ้น คือ ผู้สอนต้องมีคลิปวีดีโอที่จัดเตรียมไว้ล่วงหน้า มีความทันสมัย แล้วตอบโจทย์ธรรมชาติของผู้เรียนในปัจจุบัน 

        สิ่งสำคัญประการหนึ่ง คือ จะต้องมีการวิเคราะห์ผู้เรียน  การวิเคราะห์ผู้เรียนตรงนี้จะมีประโยชน์อย่างมากเพราะจะทำให้ทราบลักษณะธรรมชาติและความต้องการ นอกจากนี้ก็ยังต้องมีการวิเคราะห์สาระสำคัญหรือ Main Concept ที่อยู่ในหลักสูตร  ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้การจัดการเรียนรู้ รวมทั้งการวิเคราะห์เทคโนโลยี จะใช้เทคโนโลยีอะไรในการจัดการเรียนรู้ เมื่อวิเคราะห์แล้ว จึงนำไปสู่การออกแบบการจัดการเรียนรู้  โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน แนะนำว่าทุกอย่างต้องผสมผสานกันอย่างลงตัว จึงดำเนินการจัดการเรียนรู้และประเมินผลตามสภาพจริงต่อไป

        นอกจากนี้ ผู้สอนควรจะเรียนรู้และพัฒนาทักษะทางด้านเทคโนโลยี ถ้ามีทักษะในการใช้เทคโนโลยี จะออกแบบการจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีคุณภาพ 

ประการที่ 1 ทักษะการออกแบบการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน ควรจะต้องผสมผสานเทคโนโลยีต่าง ๆ เข้ากับ Main concept และกระบวนการเรียนรู้เข้าด้วยกันอย่างลงตัว 

ประการที่ 2 สิ่งที่ครูต้องพัฒนา คือ ทักษะการออกแบบ  Platform การเรียนรู้ในลักษณะที่เป็นการเรียนรู้ออนไลน์ 

ประการที่ 3 การสร้างเนื้อหาดิจิทัลหรือ Digital Content โดยการพัฒนาทักษะทั้ง 3 ด้าน จะช่วยให้คุณครู สามารถจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐานได้อย่างมีคุณภาพ  ประสิทธิภาพ  และก็ตอบสนองความต้องการของเด็กนักเรียน

        การจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน จะประสบความสำเร็จได้ จะต้องออกแบบการเรียนรู้ให้ผู้เรียนและผู้สอนมีบทบาทในระหว่างการจัดการเรียนรู้ ดังต่อไปนี้ 

ประการที่ 1 การสร้างแรงจูงใจในการเรียนรู้ให้กับผู้เรียนโดยใช้เทคโนโลยีต่าง ๆ 

ประการที่ 2 การเปิดพื้นที่ในการเรียนรู้ในการใช้เทคโนโลยีให้กับผู้เรียน 

ประการที่ 3 การกระตุ้นให้ผู้เรียนได้ใช้ความสามารถในการแสวงหาเทคโนโลยีใหม่ ๆ มาสนับสนุนการเรียนรู้ และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน เกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยี เพราะเทคโนโลยีนั้นจะมีหลายประเภท หลายลักษณะ 

ประการที่ 4 การเสริมสร้างให้ผู้เรียนใช้เทคโนโลยีอย่างมีคุณธรรมและจริยธรรม  เรื่องคุณธรรมและจริยธรรมก็เป็นเรื่องสำคัญและสิ่งที่สำคัญที่สุดจะต้องกระตุ้นเรื่องวินัยในตนเองของผู้เรียน  ถ้าหากมีวินัยในตนเองก็จะเป็นเกราะคุ้มภัย เวลาที่เข้าไปเรียนรู้ในโลกออนไลน์   

ทั้งหมดนี้เป็นแนวคิดการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน ทางผู้จัดทำก็หวังเป็นอย่างยิ่งว่าท่านผู้บริหารและคุณครูทุกท่าน จะได้ความรู้ ความเข้าใจในหลักการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน 

โดย มูลนิธิสานอนาคตการศึกษา คอนเน็กซ์อีดี
ภายใต้การเดินงานของบริษัท ทรู คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) ร่วมกับสถาบันวิจัย พัฒนา และสาธิตการศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ