การทำงานทุกอย่างนั้น จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีการฝึกฝนและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้การทำงานนั้นมีประสิทธิภาพและทันสมัยอยู่เสมอ เพราะไม่มีทักษะความรู้ใดที่อยู่จีรังและยั่งยืน ด้วยการศึกษาวิจัยและการพัฒนานวัตกรรมต่าง ๆ ทำให้ทักษะความรู้ล้วนมีการเปลี่ยนแปลง ปรับปรุงแก้ไข รวมถึงพัฒนาให้สอดคล้องกับยุคสมัยอยู่เสมอ ยิ่งถ้าเราปฏิเสธที่จะเรียนรู้ ความรู้และทักษะต่าง ๆ ที่เราเคยมีก็จะเป็นสิ่งล้าสมัยและไม่เป็นที่ต้องการของโลกในยุคปัจจุบันนี้ก็เป็นได้ ดังนั้นการทำงานทุกอย่างจึงจำเป็นต้องมีการฝึกอบรมเพื่อเพิ่มพูนทักษะความรู้ ซึ่งไม่เว้นแม้แต่ อาชีพครู

อาซีพครูนับเป็นอาชีพที่สำคัญอย่างยิ่ง เพราะถึงเป็นผู้ส่งเสริมและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ที่สำคัญของประเทศ จึงเป็นอาชีพหนึ่งที่ได้รับการคาดหวังอย่างมากในการอบรมสั่งสอนนักเรียนให้เป็นไปตามความคาดหวังของสังคมในแต่ละยุคสมัย ซึ่งการฝึกอบรมครู นอกจากจะช่วยพัฒนาทักษะการสอนของครูผู้สอนแล้ว ยังช่วยเพิ่มพูนความรู้ใหม่ ๆ เกี่ยวกับเนื้อหา เทคนิคการสอน และรวมถึงความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับนโยบายต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อการพัฒนานักเรียนที่สอดคล้องกับเหตุการณ์ปัจจุบัน

สำหรับรูปแบบของการฝึกอบรมนั้น อาจแบ่งออกได้เป็น 5 ลักษณะ ดังนี้

- การจัดฝึกอบรมเองภายในองค์กร คือ การจัดฝึกอบรมที่ดำเนินการภายในองค์กร โดยดำเนินการตามขั้นตอนในการจัดโครงการฝึกอบรมเพื่อพัฒนาบุคลากรภายในองค์กรนั้น ๆ
- การส่งบุคลากรไปอบรมภายนอก คือ การส่งบุคลากรออกไปอบรมกับหน่วยงานภายนอก
- การจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ คือ การจัดประชุมโดยยกปัญหาที่มีอยู่มาให้ศึกษาหรือทดลองปฏิบัติ และอาจใช้เป็นแนวในการปฏิบัติหลังเสร็จสิ้นการประชุม
- ศึกษาดูงาน คือ การออกไปศึกษาและสังเกตการปฏิบัติงานต่าง ๆ ของหน่วยงานอื่น
- การฝึกอบรมในขณะปฏิบัติงานจริง คือ การฝึกอบรมหรือให้ความรู้ในขณะปฏิบัติงานจริง ซึ่งมีทั้งการเสนอแนะให้คำปรึกษา และการนิเทศ

การฝึกอบรมครูนั้น นับได้ว่าเป็นเรื่องที่ครูผู้สอนทุกคนต่างคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี เพราะในชีวิตความเป็นครูนั้น อาจมีเรื่องให้ต้องไปอบรมหรือศึกษาดูงานอยู่บ่อยครั้ง แม้สิ่งนี้จะเป็นโอกาสที่ดีที่ครูผู้สอนจะได้พัฒนาตัวเอง แต่การอบรมก็อาจจะเป็นเรื่องที่เป็นภาระได้สำหรับครูผู้สอนหลาย ๆ คน เพราะด้วยเวลา ค่าใช้จ่าย รวมถึงเนื้อหาที่ไม่สอดคล้องกับบริบทหรือความต้องการของครูผู้สอน ทำให้การฝึกอบรมอาจไม่ใช่เรื่องที่ถูกใจสำหรับครูผู้สอนบางท่าน ดังนั้นการเลือกรูปแบบการอบรมให้เหมาะสมนั้น จึงเป็นเรื่องที่จำเป็นอย่างยิ่ง เพราะต้องเลือกให้เหมาะสมกับเนื้อหาในการอบรม เหมาะสมกับตัวครูผู้สอน และสอดคล้องกับบริบทของโรงเรียน

การฝึกอบรมที่มีแนวโน้มที่จะประสบความสำเร็จนั้น คือ การฝึกอบรมที่มีการกำหนดเป้าหมายในการฝึกอบรมชัดเจน สร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลาย สนุกสนาน และไม่สร้างความตึงเครียดให้กับผู้เข้าร่วมอบรม  ต้องมีวิทยากรที่มีความรู้ ความสามารถ และมีทักษะในการถ่ายทอดที่ดี และมีการประเมินที่สอดคล้องกับผลสัมฤทธิ์ที่ผู้เข้าร่วมอบรมควรได้รับ จึงจะนับได้ว่าเป็นการฝึกอบรมที่มีแนวโน้มที่จะประสบความสำเร็จสูง

สำหรับประโยชน์ของการฝึกอบรมครูนั้น

1. การฝึกอบรมทำให้ครูผู้สอนได้พัฒนาขีดความสามารถของตัวเอง เนื่องจากได้รับประสบการณ์ในการเรียนรู้ที่เพิ่มขึ้น หลังจากที่ได้รับการอบรม ทำให้สามารถนำทักษะและความรู้ที่ได้ไปเพิ่มประสิทธิภาพในการการสอน ซึ่งจะส่งผลทำให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ดีมากยิ่งขึ้น

2. การฝึกอบรมทำให้ครูผู้สอนได้มีโอกาสในการปรึกษาหารือระหว่างกัน ทั้งกับสมาชิกทุกคนในองค์กร ในกรณีที่เป็นการอบรมภายใน หรืออาจจะเป็นการพูดคุยกับครูผู้สอนต่างโรงเรียนในการอบรมภายนอก ซึ่งทำให้ทราบรูปแบบแนวคิด รวมถึงวิธีการแก้ไขปัญหาต่างๆ ในมุมมองที่แตกต่างกันไปของแต่ละบุคคล

3. การฝึกอบรมทำให้ครูผู้สอนมีความรู้ความเข้าใจในนโยบายและแนวทางในการปฏิบัติในเรื่องต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาพร้อมกัน ซึ่งเป็นผลดีกว่าการให้ความรู้ความเข้าใจทีละบุคคล

4. การฝึกอบรมช่วยให้ครูผู้สอนได้มีโอกาสฝึกฝนทักษะการสอนให้เชี่ยวชาญมากยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นผลดีต่อผลสัมฤทธิ์ในการทำงาน

5. การฝึกอบรมเป็นการพัฒนาตัวเองของครูผู้สอน ซึ่งสำหรับครูผู้สอนที่เป็นราชการ การฝึกอบรมเหล่านี้มีผลต่อการพิจารณาเงินเดือน การทำวิทยฐานะหรือแม้แต่การต่อใบประกอบวิชาชีพครู

6. การฝึกอบรมช่วยเปิดโลกทัศน์ของครูผู้สอน ทำให้ครูผู้สอนมีทัศนคติต่อการศึกษา เนื้อหาความรู้ และนักเรียนที่แตกต่างไปจากเดิม ซึ่งเป็นผลดี เพราะทำให้การสอนของครูทันสมัย

การฝึกอบรมครู ถือเป็นเรื่องสำคัญที่ครูผู้สอนทุกคนควรใส่ใจ เพราะในขณะที่โลกของเรากำลังหมุนไปทุกวัน การเพิ่มพูนทักษะความรู้ต่าง ๆ อยู่เสมอ จะช่วยให้ครูผู้สอนก้าวทันโลก ซึ่งเป็นผลดีอย่างมากต่อทั้งตัวครูผู้สอนเองและระบบการศึกษา

เรียบเรียงโดย : นรรัชต์  ฝันเชียร