เพราะเพื่อนมีผลกับชีวิต

แล้วอย่างไรคือมิตรแท้ มิตรเทียม ?

ยํ เว เสวติ ตาทิโส
คบคนเช่นไร ก็เป็นคนเช่นนั้น​

จึงพึงระวังในการเลือกคบคน

การคบคนนี่ท่านถือว่าเป็นเรื่องสำคัญ เรื่องคนที่เกี่ยวข้องคบหาเป็นเรื่องใหญ่มาก เพราะฉะนั้น จึงต้องรู้จักแยกว่าใครเป็นมิตรแท้ ใครเป็นมิตรเทียม

ไม่ให้คบคนชั่ว เว้นแต่จะช่วยเหลือแต่ผู้ช่วยเหลือก็ต้องพร้อม

พระพุทธเจ้าตรัสสอนว่า ไม่ให้คบคนชั่ว เว้นแต่จะช่วยเหลือเขา แต่ถ้าเราจะช่วยเขาเราต้องพร้อมนะ ต้องเห็นชัดว่าเราอยู่ในภาวะที่มีปัญญา ต้องเข้าใจว่าสิ่งที่เขาทำนี่เป็นสิ่งที่ไม่ดี จะทำให้เกิดความเสื่อมหรือเสียหายอย่างไร และอยู่ในวิสัยที่จะช่วยได้หรือมีทางเข้าไปเกื้อกูลชักนำ

แต่ถ้าเราเป็นฝ่ายอ่อนแอกว่า เราเองอาจจะแย่ อาจจะกลายเป็นฝ่ายถูกเขาชักจูงไป เพราะฉะนั้น จึงต้องประมาณกำลัง

ที่มาสมัยพุทธกาล

คุณสมบัติมิตรแท้ หรือมิตรเทียมเหล่านี้ พระพุทธเจ้าได้ทรงชี้แนะไว้ เมื่อพระพุทธองค์พาสงฆ์สาวกเสด็จออกประกาศธรรม และก็ได้เดินผ่านร้านขายปลาร้านหนึ่ง พระศาสดาทรงหยุดเดิน และได้ชี้พระหัตถ์ไปยังเต่าตัวหนึ่งที่คลานอยู่บนพื้น และได้มีพระกระแสรับสั่งให้สงฆ์สาวกผู้หนึ่งหยิบมันขึ้นมา

เมื่อสงฆ์สาวกได้ยินก็รีบปฏิบัติตาม ครู่ต่อมาพระศาสดาทรงรับสั่งให้ปล่อยเต่าตัวนั้นลงพื้น และรับสั่งให้สงฆ์สาวกผู้นั้นลองดมที่มือของตนเอง

จากนั้นพระองค์ก็ได้ตรัสถามว่า

“บัดนี้เจ้าได้กลิ่นอะไรฤๅ? ”

“กลิ่นคาวที่เหม็นมากพระพุทธเจ้าข้า ”

“เป็นที่แน่นอนที่สุด! เต่าที่เคยอยู่ในถังปลาก็ต้องเปื้อนด้วยกลิ่นคาวของปลา และใครก็ตามที่จับเต่าตัวนั้นขึ้นมา กลิ่นคาวก็จะติดมือของเขาผู้นั้นมาด้วย เหตุผลเดียวกันมิตรสหายที่เจ้าคบหาก็มีผลกระทบต่อเจ้าเช่นกัน สหายบางคนทำให้เจ้าประเสริฐ แต่ก็มีที่ทำให้เจ้าตกต่ำ ดังนั้นการคบมิตรสหายจึงต้องระวังและรอบคอบ”
 

 มิตรแท้ ๔ พวก และ มิตรเทียม หรือ มิตตปฏิรูป คือ คนเทียมมิตร 

มิตรแท้ มิตรด้วยใจจริง มี ๔ พวก ได้แก่

๑. มิตรอุปการะ มีลักษณะ ๔ คือ
๑. เพื่อนประมาท ช่วยรักษาเพื่อน
๒. เพื่อนประมาท ช่วยรักษาทรัพย์ของเพื่อน
๓. เมื่อมีภัยเป็นที่พำนักได้
๔. มีกิจจำเป็น ช่วยออกทรัพย์เกินกว่าที่ออกปาก

๒. มิตรร่วมทุกข์ ร่วมสุข มีลักษณะ ๔ คือ
๑. บอกความลับแก่เพื่อน
๒. ปิดความลับของเพื่อน
๓. มีภัยอันตรายไม่ละทิ้ง
๔. แม้ชีวิตก็สละให้ได้

๓. มิตรแนะประโยชน์ มีลักษณะ ๔ คือ
๑. จะทำชั่วเสียหายคอยห้ามปรามไว้
๒. คอยแนะนำให้ตั้งอยู่ในความดี
๓. ให้ได้ฟัง ได้รู้ สิ่งที่ไม่เคยได้รู้ ได้ฟัง
๔. บอกทางสุขทางสวรรค์ให้

๔. มิตรมีน้ำใจ มีลักษณะ ๔ คือ
๑. เพื่อนมีทุกข์พลอยทุกข์ด้วย
๒. เพื่อนมีสุข พลอยดีใจ
๓. เขาติเตียนเพื่อน ช่วยยับยั้งแก้ให้
๔. เขาสรรเสริญเพื่อน ช่วยพูดเสริมสนับสนุน

มิตรเทียม (มิตตปฏิรูป) มิตรเทียม ไม่ใช่มิตรแท้ มี ๔ พวก ได้แก่

๑. คนปอกลอก มีลักษณะ ๔ คือ
๑. คิดเอาแต่ได้ฝ่ายเดียว
๒. ยอมเสียน้อยโดยหวังจะเอาให้มาก
๓. ตัวมีภัย จึงมาช่วยทำกิจของเพื่อน
๔. คบเพื่อนเพราะเห็นแก่ประโยชน์ของตัว

๒. คนดีแต่พูด มีลักษณะ ๔ คือ
๑. ดีแต่ยกของหมดแล้วมาปราศรัย
๒. ดีแต่อ้างของไม่มี มาปราศรัย
๓. สงเคราะห์ด้วยสิ่งหาประโยชน์มิได้
๔. เมื่อเพื่อนมีกิจอ้างแต่เหตุขัดข้อง

๓. คนหัวประจบ มีลักษณะ ๔ คือ
๑. จะทำชั่วก็เออออ
๒. จะทำดีก็เออออ
๓. ลับหลังนินทา
๔. ต่อหน้าสรรเสริญ

๔. คนชวนฉิบหาย มีลักษณะ ๔ คือ
๑. คอยเป็นเพื่อนดื่มน้ำเมา
๒. คอยเป็นเพื่อนเที่ยวกลางคืน
๓. คอยเป็นเพื่อนเที่ยวการดูเล่น
๔. คอยเป็นเพื่อนไปเล่นการพนัน