5,858 Views
Favorite
แต่หากผู้ปกครองและผู้ใหญ่ใกล้ชิดได้ทำความเข้าใจและเตรียมพร้อมเพื่อที่จะช่วยเหลือพวกเขาให้ก้าวผ่านช่วงเวลาเหล่านี้ไปได้อย่างราบรื่น ปัญหาต่าง ๆ ก็จะลดน้อยลงอย่างแน่นอน โดยเฉพาะปัญหาในด้านความสัมพันธ์กับคนในครอบครัว ดังนั้น ในบทความนี้ ครูพิมจึงอยากจะชวนผู้อ่านทุกท่าน มาเปิดใจเพื่อเรียนรู้และทำความเข้าใจพัฒนาการและการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญของวัยรุ่นมือใหม่กันค่ะ
ช่วงอายุประมาณ 9-12 ปี เป็นช่วงแรกของการเปลี่ยนแปลงทางใจ อารมณ์ และสังคม คือการเปลี่ยนแปลงทางความคิดของวัยรุ่น ที่จะเริ่มมีความคิดที่ว่า ตนเองเป็นผู้ใหญ่แล้ว โตแล้ว ไม่ใช่เด็กในปกครองของใครอีกต่อไป อย่างไรก็ตาม พัฒนาการในด้านการจัดการตนเอง การจัดระเบียบความคิด และการวางแผนชีวิต อาจจะยังไม่พัฒนาได้เท่าทันกับความรู้สึกของเด็ก ในช่วงเวลาดังกล่าวนี้ จึงมักจะเป็นช่วงเวลาที่เกิดปัญหาการทะเลาะเบาะแว้งกันได้มากที่สุด โดยเฉพาะเมื่อทั้งสองฝ่ายต่างไม่เข้าใจในขั้นตอนของการเปลี่ยนแปลงหรือพัฒนาการในขั้นนี้
เมื่อเด็กในช่วงวัยนี้รู้สึกว่าตนไม่ใช่เด็กน้อยคนเดิมอีกต่อไป ก็จะมีการแสดงออกที่เปลี่ยนแปลงไปเช่นกัน เช่น ไม่สนใจหรืออยากสานต่อความสนใจที่เคยเกิดขึ้นก่อนหน้านี้ มีการเปลี่ยนแปลงงานอดิเรก กลุ่มเพื่อน หรือวิธีการสื่อสารให้รู้สึกว่าดูเป็นผู้ใหญ่มากขึ้น แต่ขณะเดียวกันก็ยังคงมีความสับสนในตนเองอยู่ และเป็นช่วงที่อยากรู้อยากลองในสิ่งที่ผู้ใหญ่ทำได้ ไม่ว่าจะเป็นด้านบวกหรือด้านลบก็ตาม
สำหรับผู้ปกครอง สิ่งที่สำคัญที่ควรทำในช่วงเวลานี้ จึงเป็นการอยู่เคียงข้างเด็กและสานสัมพันธ์ทางบวกให้ได้มากที่สุด พยายามลดการต่อต้านและการปะทะ แต่ใช้การแนะนำและตักเตือนในฐานะเพื่อนหรือด้วยความห่วงใย โดยไม่ควรใช้รูปแบบการออกคำสั่ง เพราะไม่สอดคล้องกับสถานการณ์ของช่วงวัยที่กำลังต้องการรู้สึกว่าตนเองสามารถคิดหรือพิจารณาเองได้
อีกหนึ่งการเปลี่ยนแปลงที่เด่นชัดของช่วงวัยนี้คือ กลุ่มคนที่พวกเขาให้ความสำคัญ โดยช่วงวัยรุ่นตอนต้นนี้ เพื่อนคือปัจจัยสำคัญในการดำรงชีวิตและการดำเนินชีวิตประจำวันของพวกเขา เรียกได้ว่า เป็นปัจจัยในการสร้างการมีตัวตนและรู้สึกว่าตนเองมีความสำคัญ ได้รับการยอมรับ รวมไปถึงความรู้สึกกดดันที่เกิดจากสังคมหรือกลุ่มคนในวัยเดียวกันอีกด้วย เพื่อน สำหรับเด็กในวัยนี้จึงมีอิทธิพลต่อพวกเขาทั้งในทางบวกและทางลบ
สิ่งที่ผู้ปกครองควรให้การช่วยเหลือเด็ก ๆ ในการเปลี่ยนแปลงนี้ก็คือ ทำความเข้าใจในความต้องการของพวกเขา และพยายามที่จะมีส่วนร่วมกับความสนใจหรือสิ่งที่เด็ก ๆ ในช่วงวัยนั้นกำลังสนใจ แทนที่จะต่อต้านหรือห้ามปรามเพียงอย่างเดียวค่ะ
การเปลี่ยนแปลงอีกหนึ่งอย่างที่สำคัญในช่วงวัยรุ่น คือการมีพฤติกรรม หรือพยายามทดลองในการเปลี่ยนพฤติกรรมของตนเองให้เหมือนผู้ใหญ่ รวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงในด้านอื่น ๆ ที่มีความเป็นผู้ใหญ่มากขึ้นอีกด้วย เช่น การมีแฟนหรือการมีประสบการณ์ทางเพศ อยากทำงาน อยากขับรถ อยากมีงานอดิเรกที่ทำเพื่อพัฒนาตนเองหรือเพื่อกลุ่ม เริ่มมีความคิดในเชิงอุทิศตน มีความผูกพันที่แน่นแฟ้นกับเพื่อนหรือกลุ่มเก่า ๆ และการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ที่มีความเข้มข้น รุนแรง และชัดเจนมากขึ้น
สำหรับช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงที่เข้มข้นนี้ ผู้ปกครองควรใช้การสื่อสารที่ดีและเป็นการสื่อสารแบบผู้ใหญ่ในการสร้างความสัมพันธ์กับเด็กๆ ในช่วงเวลาดังกล่าว การสื่อสารด้วยเหตุและผล และการมีข้อจำกัดที่เหมาะสม เป็นสิ่งที่สำคัญที่จะประคับประคองให้ความสัมพันธ์ไม่ห่างเกิน เพราะเด็กจะรู้สึกถึงการได้รับความไว้วางใจและไม่ละเมิดสิทธิ์ และเป็นการฝึกฝนให้เด็ก ๆ วัยรุ่นได้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีเหตุมีผลอีกด้วยค่ะ
ครูพิม ณัฏฐณี สุขปรีดี
นักจิตวิทยาผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาศักยภาพเด็กและการเลี้ยงลูกเชิงบวก
Facebook.com/Matureyourchild
