กาลาปากอส (Galapagos) เป็นหมู่เกาะที่ตั้งอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิก ในเขตปกครองของประเทศเอกวาดอร์ ห่างจากชายฝั่งทวีปอเมริกาใต้ไปตามแนวเส้นศูนย์สูตรประมาณ 1,000 กิโลเมตร ประกอบด้วยเกาะน้อยใหญ่จำนวน 19 เกาะ หมู่เกาะกาลาปากอสเกิดจากการสะสมตัวของลาวาภูเขาไฟ เป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติกาลาปากอส และในปี ค.ศ. 2001 ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทั้งทางบกและทางทะเลจากยูเนสโก (UNESCO)
หากพูดถึงเกาะกาลาปากอส เราจะนึกถึง ชาร์ล ดาร์วิน ผู้คิดค้นทฤษฎีวิวัฒนาการและการคัดเลือกโดยธรรมชาติ ชาร์ล ดาร์วินใช้เวลาบนเกาะแห่งนี้เพื่อเก็บตัวอย่างความหลากหลายของสายพันธุ์และใช้เวลาในการศึกษาธรรมชาติบนเกาะแห่งนี้ จนได้ตีพิมพ์เป็นหนังสือ The Origin of species by means of natural selection จนทำให้ผู้คนรู้จักเกาะกาลาปากอสจากหนังสือเล่มนี้
หมู่เกาะกาลาปากอส ประกอบด้วยเกาะขนาดใหญ่ 13 เกาะ ชาร์ล ดาร์วิน สังเกตเห็นว่า ธรรมชาติแวดล้อมของแต่ละเกาะนั้น มีความแตกต่างกันเพียงเล็กน้อย แต่มีวิวัฒนาการที่แตกต่างกันมาก
สัตว์ที่ดาร์วินเห็นว่ามีวิวัฒนาการ คือ นกฟินซ์ที่อาศัยอยู่ในหมู่เกาะกาลาปากอส แต่เดิมนกฟินซ์อาศัยอยู่บนหมู่เกาะเพียงชนิดเดียวโดยกินเมล็ดพืชตามพื้นดินเป็นอาหาร ต่อมามีนกชนิดนี้มีวิวัฒนาการ นกฟินซ์สปีชีส์เดียวกัน แต่มีลักษณะแตกต่างกันถึง 14 แบบ มีขนาดของจงอยปากที่ต่างกันไปตามอาหารที่กิน เนื่องมาจากอาหารของนกแต่ละเกาะต่างกันและสภาพสิ่งแวดล้อมที่นกอาศัยอยู่ต่างกัน ตัวอย่างเช่น Large ground finch เป็นนกฟินซ์ที่กินเมล็ดพืชเป็นอาหารจะมีจงอยปากกว้าง ส่วน Cactus finch เป็นนกฟินซ์ที่กินน้ำหวานจากต้นกระบองเพชรจะมีจงอยปากที่ยาวและโค้งลง เป็นต้น สิ่งเหล่านี้เป็นหัวใจสำคัญที่ทำให้ชาร์ล ดาร์วินเข้าใจถึงกฎแห่งวิวัฒนาการ
เมื่อเราพูดถึงชื่อเสียงของเกาะกาลาปากอส เราจะนึกถึงสัตว์และพันธุ์พืชหายากบนเกาะแห่งนี้ บางสายพันธุ์พบในเกาะแห่งนี้ที่เดียวเท่านั้น สัตว์หายาก ยกตัวอย่างเช่น
1. สิงโตทะเล (Galapagos fur seal)
สิงโตทะเลกาลาปากอสเป็นสิงโตทะเลที่อาศัยอยู่ในเขตร้อน สันนิษฐานว่าอาจโดนกระแสน้ำเย็นพัดมาตั้งแต่ยุคน้ำแข็ง
2. นกบูบีเท้าน้ำเงิน (Blue-footed booby)
นกบูบี เป็นนกที่มีเท้าเป็นพังผืดขนาดใหญ่คล้ายเท้าเป็ด เป็นนกที่จะเห็นเฉพาะในหมู่เกาะกาลาปากอสเท่านั้น
3. ปูแซลลี่ย์ไลท์ฟุต (Sally lightfoots)
ปูชนิดมีลักษณะสีส้มสะดุดตา มักพรางตัวอยู่ตามโขดหิน เป็นสัตว์ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศ เนื่องจากเป็นสัตว์ที่คอยเก็บกินซากเห็บบนชายหาดและบนตัวอีกัวน่า
4. เต่ากาลาปากอส (Galapagos Tortoises)
เต่ายักษ์กาลาปากอสถือเป็นพระเอกของเกาะแห่งนี้เลยทีเดียว เต่านี้อยู่บนเกาะแห่งนี้มาตั้งแต่ 2-3 ล้านปีก่อน จนปัจจุบันขยายพันธุ์จนมีมากถึง 14 สายพันธุ์และมีอยู่บนเกาะถึง 20,000 ตัว
5. อีกัวน่ากาลาปากอส (Marine Iguana)
อีกัวน่าทะเลบนเกาะกาลาปากอสเป็นอีกัวน่าชนิดเดียวในโลกที่อยู่ในทะเล อีกัวน่ากาลาปากอสไม่กินแมลง แต่จะกินเฉพาะพืช สาหร่าย เป็นต้น
6. นกฟินซ์ (Galapogos finches)
เป็นนกที่ชาร์ล ดาร์วินค้นพบทฤษฎีการคัดเลือกโดยธรรมชาติ จากการสังเกตว่า นกฟินซ์สปีชีส์เดียวกัน ได้มีวิวัฒนาการกลายเป็นนกชนิดต่างๆถึง 14 ชนิด ซึ่งมีผลมาจากความแตกต่างของสภาพแวดล้อมและอาหาร
7. เพนกวิน (Galapagos penguin)
เป็นเพนกวินที่อาศัยบนโลกโดยปราศจากน้ำแข็งและพบบนเกาะกาลาปากอสที่เดียวในโลก และเป็นหนึ่งในเพนกวินที่ตัวเล็กที่สุดในโลก