วัน “ศารทวิษุวัต” ดวงอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออก และตกทางทิศตะวันตกพอดี ทำให้ช่วงเวลากลางวันและกลางคืนยาวเท่ากัน ถือเป็นวันเปลี่ยนฤดูกาลเข้าสู่ฤดูใบไม้ร่วงของประเทศทางซีกโลกเหนือ และเปลี่ยนสู่ฤดูใบไม้ผลิของประเทศในซีกโลกใต้ ซึ่งมีหลากความเชื่อทั่วโลก ที่เกี่ยวข้องกับวันนี้
วัน “ศารทวิษุวัต” (สาด-ทะ-วิ-สุ-วัด) (Autumnal Equinox) เวลากลางวันและกลางคืนยาวเท่ากัน
คำว่า “Equinox” มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน 2 คำ คือ Aequus แปลว่า เท่ากัน และ Nox แปลว่า กลางคืน
ดังนั้น Equinox หมายถึงวันที่กลางวันและกลางคืนยาวเท่ากัน ซึ่งตรงกับคำว่า “วิษุวัต” แปลว่า "จุดราตรีเสมอภาค"
โดยวันที่กลางวันและกลางคืนยาวเท่ากันนี้จะเกิดขึ้นเพียง 2 ครั้งต่อปี คือ
-- ในช่วงเริ่มต้นของฤดูใบไม้ผลิ เรียกว่า วันวสันตวิษุวัต (Vernal Equinox)
-- ในช่วงเริ่มต้นฤดูใบไม้ร่วง เรียกว่า วันศารทวิษุวัต (Autumnal Equinox)
แต่ละวันดวงอาทิตย์จะปรากฏในตำแหน่งต่างกัน เปลี่ยนตำแหน่งไปประมาณวันละ 1 องศา ตั้งแต่เดือนมิถุนายน ดวงอาทิตย์ค่อย ๆ เคลื่อนที่จากจุดเหนือสุดลงมาทางใต้ เมื่อดวงอาทิตย์เคลื่อนมา ณ ตำแหน่งตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตรของโลก ทำให้ดวงอาทิตย์ขึ้นจากขอบฟ้าทางทิศตะวันออกและตกทางทิศตะวันตกพอดี นับเป็นวันเริ่มต้นฤดูใบไม้ร่วงของประเทศทางซีกโลกเหนือ และเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิของประเทศในซีกโลกใต้
จากนั้นดวงอาทิตย์จะเคลื่อนลงทางใต้เรื่อย ๆ จนดวงอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด และตกทางทิศตะวันตกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด ในวันที่ 22 ธันวาคม 2562 จากนั้นจะค่อยๆ เคลื่อนกลับทางเหนืออีกครั้ง
ในหนึ่งปี โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์เป็นวงรี โลกจึงมีระยะห่างจากดวงอาทิตย์ไม่เท่ากัน ช่วงใกล้ที่สุดประมาณต้นเดือนมกราคม (147 ล้านกิโลเมตร) และช่วงไกลที่สุดประมาณต้นเดือนกรกฎาคม (ระยะห่างเฉลี่ย 152 ล้านกิโลเมตร) เมื่อเปรียบเทียบความแตกต่างของระยะทางใกล้-ไกล ในการโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ ถือเป็นอัตราส่วนที่น้อยมาก ไม่มีผลต่อการเกิดฤดูกาลแต่อย่างใด แต่การที่แกนหมุนของโลกเอียงทำมุม 23.5 องศากับแนวตั้งฉากกับระนาบวงโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ พื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลกจึงรับแสงอาทิตย์ได้ในปริมาณไม่เท่ากัน ส่งผลให้มีอุณภูมิต่างกัน
รวมถึงมีระยะเวลากลางวันและกลางคืนที่ต่างกันด้วย เป็นเหตุให้เกิดฤดูกาลขึ้นบนโลก จะสังเกตได้ว่า ในฤดูร้อน เวลากลางวันจะยาวกว่ากลางคืน ดวงอาทิตย์จะขึ้นเร็วและตกช้า ส่วนในฤดูหนาว เวลากลางคืนจะยาวนานกว่ากลางวัน ดวงอาทิตย์จะขึ้นช้าและตกเร็ว
ฤดูใบไม้ร่วงถือเป็นจุดเริ่มต้นของฤดูการเก็บเกี่ยว ทำให้วันเริ่มต้นของฤดูใบไม้ร่วงเป็นวันที่เหมาะจะเริ่มวิธีให้มีบุตร นอกจากนั้นยังเป็นที่เชื่อกันว่า ระดับฮอร์โมนเพศชายในผู้ชายและฮอร์โมนเพศหญิงในผู้หญิง จะอยู่ในระดับที่สูงที่สุดในฤดูใบไม้ร่วง
เนื่องจากวันศารทวิษุวัตเป็นวันที่ดวงอาทิตย์อยู่ในตำแหน่งตรงกับเส้นศูนย์สูตรพอดี ทำให้เกิดแสงแดดทอดยาวไปตามพิรามิดมายัน ที่ Chichen Itza ในประเทศแม็กซิโก ส่งผลให้เห็นเป็นเงารูปงูทอดยาวลงมาจากสุดยอดพิรามิดจนถึงพื้นดิน จากปกติ จะเป็นมุมบันได เต็ม ๆ ที่พบเห็นกันทั่วไป
ในวันวิษุวัต ทั้งในเดือนมีนาคมและกันยายน เมื่อปี ค.ศ. 1868 - 1912 ถือเป็นวันหยุดประจำชาติของญี่ปุ่น ที่ให้ทุกคนร่วมระลึกถึงผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว เยี่ยมชม และทำความสะอาดหลุมฝังศพของพวกเขาเหล่านั้น
ชาวคริสต์เชื่อว่าแอปเปิ้ลเกี่ยวข้องกับความเป็นอมตะและความตาย ซึ่งสำหรับในวันศารทวิษุวัตแล้ว ก็มีการเล่นเสี่ยงทายด้วยแอปเปิ้ลอย่างหนึ่ง นั่นคือให้ค่อยๆ ปอกเปลือกแอปเปิ้ลโดยให้ยาวต่อกันเป็นเส้นเดียว ไม่ให้เปลือกขาด ปอกให้หมดแล้วปล่อยให้เปลือกหล่นลงพื้น ตัวอักษรที่ปรากฏขึ้นจากเปลือกนั้น จะเป็นตัวอักษรตัวแรกของชื่อรักแท้ของคุณ
เมื่อเริ่มเข้าสู่ฤดูใบไม้ร่วง พืชก็จะเริ่มร่วงหล่นไปตามชื่อฤดู และนำไปสู่ความแห้งเหี่ยวในช่วงฤดูหนาวที่กำลังจะมาถึง
ตามหลักโหราศาสตร์ ฤดูใบไม้ร่วงเท่ากับช่วงเวลาที่ดวงอาทิตย์เคลื่อนเข้าสู่กลุ่มดาวตราชั่ง ซึ่งนั้นเป็นสัญลักษณ์ของความเท่ากัน ความสมดุล ดังนั้นอาจบอกได้ว่า แท้จริงแล้วฤดูใบไม้ร่วงก็หมายถึงสัญลักษณ์แห่งชีวิตที่ตั้งอยู่ในความสมดุล