การเรียนรู้แบบบูรณาการ

การจัดการเรียนรู้

            การจัดการเรียนรู้เป็นกระบวนการที่สำคัญในการนำหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย  พุทธศักราช 2546 สู่การปฏิบัติ  ทั้งนี้การที่ผู้เรียนจะมีคุณภาพและบรรลุตามมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัดหรือไม่ขึ้นอยู่กับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้  ด้วยเหตุนี้ครูผู้สอนต้องมีความรู้  ความเข้าใจสิ่งที่กำหนดไว้ในมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด  สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน  และคุณลักษณะอันพึงประสงค์  ซึ่งเป็นเป้าหมายการจัดการเรียนรู้โดยมีหลักการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ  การจัดการเรียนรู้ที่คำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล  การจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับพัฒนาการทางสมองและการจัดการเรียนรู้ที่เน้นคุณธรรมจริยธรรม

            ในการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ  ครูผู้สอนต้องจัดกระบวนการเรียนรู้ที่หลากหลายเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้บรรลุตามเป้าหมายของหลักสูตร  กระบวนการเรียนรู้ที่จำเป็นสำหรับผู้เรียนในการเตรียมเข้าสู่โลกปัจจุบัน เช่น การเรียนรู้แบบบูรณาการ  กระบวนการสร้างความรู้  กระบวนการคิด  กระบวนการทางสังคม  กระบวนการเผชิญสถานการณ์และแก้ปัญหา  กระบวนการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง  กระบวนการปฏิบัติ  กระบวนการจัดการ  กระบวนการวิจัย  กระบวนการเรียนรู้ของตนเอง  และกระบวนการพัฒนาลักษณะนิสัย  เป็นต้น  อีกทั้งต้องให้ความสำคัญกับการใช้สื่อ  การพัฒนาสื่อ  การใช้แหล่งเรียนรู้  ภูมิปัญญาท้องถิ่น  และการวัดและประเมินผลอย่างหลากหลายควบคู่กันเพื่อให้เกิดการพัฒนาผู้เรียนอย่างแท้จริง

การจัดการเรียนรู้สู่การพัฒนาผู้เรียน

            1.  หลักการจัดการเรียนรู้

            การจัดการเรียนรู้เป็นกระบวนการที่สำคัญในการนำหลักสูตรสู่การพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุตามเป้าหมายที่หลักสูตรกำหนด  ครูผู้สอนจึงควรให้ความสำคัญและสรรหากระบวนการเรียนรู้ที่เอื้อต่อการพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด  นำพาให้ผู้เรียนเกิดสมรรถนะสำคัญของผู้เรียนและคุณลักษณะอันพึงประสงค์  การจัดกระบวนการเรียนรู้ที่ดี  ผู้เรียนควรได้มีส่วนร่วมในการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ / กระบวนการเรียนรู้  คำนึงถึงความแตกต่างระหว่างผู้เรียน  พัฒนาผู้เรียนให้สอดคล้องกับพัฒนาการทางสมอง  และมุ่งเน้นความรู้คู่คุณธรรม  จัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญมีความหลากหลาย  ทันสมัย  เหมาะสมกับวัยของผู้เรียน  ธรรมชาติของวิชาให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้าหรือเข้าถึงแหล่งเรียนรู้ตามความสนใจ ใช้สื่อการเรียนรู้ที่หลากหลาย  เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง  โดยมีครูผู้สอนเป็นผู้อำนวยความสะดวก  ทั้งนี้หลักการที่สำคัญในการจัดการเรียนรู้  ได้แก่

                        1.1 การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

                        การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ  เป็นการจัดการเรียนรู้ที่ยึดหลักว่าผู้เรียนทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้โดยการจัดวิธีการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับความสามารถของผู้เรียนแต่ละคนให้สามารถพัฒนาตนเองได้  ได้ลงมือศึกษาค้นคว้า  คิดแก้ปัญหา  และปฏิบัติงานเพื่อสร้างความรู้ได้ด้วยตนเอง  โดยมีครูผู้สอนเป็นผู้ส่งเสริมสนับสนุนจัดสถานการณ์ให้เอื้อต่อการเรียนรู้

                        1.2 การจัดการเรียนรู้ที่คำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล

                        การจัดการเรียนรู้ที่คำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล  เป็นการจัดการเรียนรู้ที่ให้ความสำคัญกับความแตกต่างของผู้เรียนแต่ละคน  เพื่อวางรากฐานชีวิตให้เจริญงอกงามอย่างสมบูรณ์  มีพัฒนาการสมวัยอย่างสมดุล  ทั้งด้านร่างกาย  อารมณ์  จิตใจ  สังคม  และสติปัญญา  การจัดการเรียนรู้ต้องส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ค้นพบและแสดงออกถึงศักยภาพของตนเอง  ครูผู้สอนจึงควรมีข้อมูลผู้เรียนเป็นรายบุคคล  สำหรับใช้ในการวางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และนำไปพัฒนาผู้เรียนให้เหมาะสมกับความแตกต่างระหว่างบุคคลของผู้เรียน

                        1.3 การจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับพัฒนาการทางสมอง

                        การจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับพัฒนาการทางสมอง  เป็นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้รับการพัฒนาได้อย่างเหมาะสมกับการทำงานของสมอง  การเชื่อมโยงวงจรสมอง  การจัดการเรียนรู้ที่ขัดต่อการทำงานของสมองจะทำให้เกิดการเรียนรู้ไม่ได้เต็มตามศักยภาพ  อีกทั้งต้องคำนึงถึงพัฒนาการทางอารมณ์ของผู้เรียน  สร้างบรรยากาศการเรียนรู้ที่เป็นกับยาณมิตรให้เรียนอย่างมีความสุข  โดยใช้ประสบการณ์ตรงด้านร่างกายที่เป็นรูปธรรม  ข้อเท็จจริง  และทักษะด้านต่างๆ ที่ปรากฏในชีวิตจริงตามธรรมขาติ  ตลอดจนสื่อการเรียนรู้ที่ดึงดูดความสนใจเป็นเครื่องมือในการจัดการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับพัฒนาการทางสมองในแต่ละช่วงวัย  จะส่งผลให้ผู้เรียนมีความสนใจ  ความตั้งใจ  มีจินตนาการ  ความคิดสร้างสรรค์  ทำงานและอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างมีความสุข

                        1.4 การจัดการเรียนรู้ที่เน้นด้านคุณธรรม จริยธรรม

                        การจัดการเรียนรู้มุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีคุณธรรม  จริยธรรม  ด้วยการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการคุณธรรม  จริยธรรม  ได้รับรู้  เกิดการยอมรับ  เห็นคุณค่าและพัฒนาอย่างต่อเนื่องจนเป็นลักษณะนิสัยที่ดี

            2.  บทบาทครูผู้สอนและผู้เรียนในการจัดการเรียนรู้

                        2.1 บทบาทครูผู้สอน

                                    2.1.1 การสำรวจประสบการณ์การเรียนรู้ของผู้เรียน ครูผู้สอนควรคำนึงว่าผู้เรียนแต่ละคนมีวิธีการเรียนรู้ (Learning Styles) แตกต่างกัน ดังนั้นครูผู้สอนจะต้องให้เวลาในการเรียนรู้และให้โอกาสกับผู้เรียนได้ค้นพบวิธีการเรียนรู้ของตนเอง จึงจะเป็นสิ่งที่มีคุณค่าและทำให้การเรียนรู้นั้นมีความหมายต่อผู้เรียน ด้วยเหตุนี้ครูผู้สอนควรดำเนินการ ดังนี้

                                                2.1.1.1  ศึกษา  วิเคราะห์  ผู้เรียนเป็นรายบุคคล  เพื่อนำข้อมูลมาใช้ในการวางแผนการจัดการเรียนรู้ที่ท้าทายความสามารถของผู้เรียน  โดยคำนึงถึงลักษณะการเรียนรู้ของผู้เรียนแต่ละคนที่มีภูมิหลัง  สติปัญญา  ความสามารถ  ความถนัด  รูปแบบการเรียนรู้  ความสนใจ  และความต้องการที่แตกต่างกันและจัดการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับพื้นฐานของผู้เรียน  ลักษณะของผู้เรียนและสนองความต้องการของผู้เรียน  ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ดี  มีพัฒนาการที่เป็นไปตามความสามารถและเต็มตามศักยภาพของแต่ละคน

                                                2.1.1.2 กำหนดเป้าหมายที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับผู้เรียนด้านความรู้ ทักษะ / กระบวนการที่จะนำไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสม

                                    2.1.2 การบูรณาการและการถ่ายโยงความรู้ ครูผู้สอนควรได้บูรณาการสิ่งที่ต้องการให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ เชื่อมโยงกับประสบการณ์เดิมของผู้เรียน นำไปประยุกต์ใช้อย่างสร้างสรรค์และสามารถแก้ปัญหาในชีวิตจริงได้ ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ครูผู้สอนควรดำเนินการ ดังนี้

                                                2.1.2.1 ออกแบบหน่วยการเรียนรู้และจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญตอบสนองความแตกต่างระหว่างบุคคล สอดคล้องกับพัฒนาการทางสมองและเน้นคุณธรรม จริยธรรม เพื่อนำผู้เรียนไปสู่เป้าหมายการเรียนรู้ตามมาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัดของหลักสูตร

                                                2.1.2.2 จัดบรรยากาศที่เอื้อต่อการเรียนรู้และดูแลช่วยเหลือผู้เรียนให้เกิดการเรียนรู้

                                                2.1.2.3 จัดเตรียมและเลือกใช้สื่อให้เหมาะสมกับกิจกรรม นำภูมิปัญญาท้องถิ่นและเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาประยุกต์ใช้ในการจัดการเรียนรู้

                                                2.1.2.4 ประเมินความก้าวหน้าในการเรียนรู้ของผู้เรียนด้วยวิธีการที่หลากหลายเหมาะสมกับธรรมชาติของวิชาในแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้และระดับพัฒนาการของผู้เรียน

                                                2.1.2.5 วิเคราะห์ผลการประเมิน เพื่อนำผลมาใช้ในการซ่อมเสริมและพัฒนาผู้เรียนรวมทั้งปรับปรุงการจัดการเรียนรู้ของตนเองด้วยกระบวนการวิจัย

                        2.2 บทบาทของผู้เรียน

                                    2.2.1 กำหนดเป้าหมาย วางแผน และรับผิดชอบการเรียนรู้ของตนเองให้บรรลุตามเป้าหมาย

                                    2.2.2 แสวงหาและเข้าถึงแหล่งการเรียนรู้ที่มีอยู่อย่างหลากหลาย และรู้จักวิเคราะห์ สังเคราะห์ข้อมูล ข้อความรู้ เพื่อนำมาปรับใช้ในการดำรงชีวิตในสังคม

                                    2.2.3 ลงมือปฏิบัติจริง สรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ด้วยตนเองและนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ต่างๆ ได้อย่างเหมาะสม

                                    2.2.4 มีปฏิสัมพันธ์ ทำงาน ทำกิจกรรมร่วมกับกลุ่มเพื่อนและครู

                                    2.2.5 ประเมินและพัฒนากระบวนการเรียนรู้ของตนเองอย่างต่อเนื่อง