วินัยไม่มา เสรีภาพไม่มี, พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
สมาชิกเลขที่14323 | 22 พ.ค. 53
778 views

 

 วินัยโดยพื้นฐานนั้น เขาตั้งขึ้นเพราะต้องการจัดให้มีโอกาส

ถ้าไม่มีวินัย เราก็จะไม่มีโอกาส

ดูตัวอย่างตรงหน้านี้แหละ ญาติโยมนั่งกันอยู่นี่ ขณะนี้ ก็คือฟังอาตมาพูด

ทีนี้ ถ้าทำตามเสรีภาพแบบที่ว่าใครอยากจะพูดก็พูด ใครอยากจะเดินก็เดิน ฯลฯ

เอาละซิ ในที่ประชุมนี้ คนนั้นก็พูด คนนี้ก็พูด เสียงโน้นมา เสียงนั้นมา

ว่ากันวุ่น เสียงเซ็งแซ่ไปหมด ที่ว่าจะฟังอาตมาพูด ก็ฟังไม่รู้เรื่อง

นี่เรียกว่าขาดวินัยใช่ไหม เสรีภาพก็ใช้โอกาสไม่ได้ กลายเป็นสูญเสียโอกาส

หรือทุกคนก็หมดโอกาสไปด้วยกัน และเสรีภาพก็ไร้โอกาสที่จะเอาไปใช้

นี่ก็คือหมดเสรีภาพไปด้วยกันนั่นเอง


************************




เขาจัดวินัยเพื่อให้คนมีโอกาสทำกิจกรรมอะไรๆ ได้สำเร็จตามวัตถุประสงค์

อยากจะพูดอยากจะฟังอะไร ก็พูดก็ฟังได้ นี่ก็คือโอกาส ซึ่งเสรีภาพจะได้มาใช้

แต่ถ้าไม่เอาวินัย บอกว่าให้เสรีภาพ ใครอยากจะทำอะไรก็ทำไปตามชอบใจของตัว

ฉันอยากจะพูดอะไร อยากจะเดินไปไหน ก็พูดก็ลุกขึ้นมาเดินกันเอะอะพล่านไปเลย

กลายเป็นว่า คนมีเสรีภาพนี้เป็นตัวก่อกวน ทำให้เสียโอกาส

แล้วก็ทำให้ทั้งคนอื่นและตัวเองหมดเสรีภาพไปด้วยกัน

มองกว้างออกไปตามท้องถนน เราให้คนมีวินัยมีกฏหมายมีศีล

นี่ ก็ทำให้คนไม่ทำอะไรตามชอบใจ เราอยากจะลักขโมยแย่งชิงของใคร เราก็ไม่ไปแย่งชิง

เราโกรธใคร ก็ไม่ไปทำร้าย

ทีนี้ เมื่อตามท้องถนนและในสถานที่ต่างๆ ไม่มีคนไปเที่ยวรุกรานทำตามชอบใจ

ไม่มีใครไปแย่งชิงของเขา คนมีวินัยแล้ว สถานที่สาธารณะเหล่านั้นก็ปลอดภัย โอกาสก็เกิดขึ้น

และคนก็เอาเสรีภาพมาใช้โอกาสนั้นได้ คนมีกิจมีธุระก็ไปได้คล่องกายคล่องใจ

นี่แหละ ที่เขามีกฎหมายเป็นวินัยขึ้นมา ก็เพื่อจัดสรรให้เกิดโอกาสแก่มนุษย์

พอมีวินัยปั๊บก็เกิดโอกาสทันทีเลย ถ้ายิ่งคนมีวินัยกันดี ไม่มีการเบียดเบียนกัน

ไม่มีการทำร้ายใครเลย ปลอดภัยเต็มที่ ไม่ต้องหวาดระแวงเลย

จะไปทำกิจธุระที่ไหนก็ไปได้ แม้แต่กลางคืนดึกๆ ก็ไปได้ เท่ากับมีหลักประกันเสรีภาพอย่างดีเลยทีเดียว


************************





แต่ถ้าไม่มีวินัยจะเป็นอย่างไร ก็แน่นอนว่าจะยุ่งวุ่นวายไปหมด

จะไปไหนก็หวาดระแวง ไม่กล้าไป ถนนโน้นก็ไปไม่ได้ ถนนนี้ก็ไปไม่ได้

หรือว่าจะไปได้เฉพาะเวลานั้นเวลานี้เท่านั้น ก็เป็นอันว่าติดขัดไปหมด

ความไม่มีวินัยทำให้เสียโอกาส และเป็นตัวปิดกั้นเสรีภาพ

วินัยมีไว้เพื่อจัดสรรโอกาส วินัยมีขึ้นเพื่อให้เกิดโอกาสทั้งนั้น

แล้วเสรีภาพก็จะได้มาใช้โอกาสที่เกิดจากวินัยนั้น แต่เป็นปัญหาที่ว่าคนไม่เข้าใจ

คนมองวินัยผิด ต้องตระหนักว่า ถ้าไม่มีวินัยแล้วโอกาสจะเสียไปหมดทุกอย่างทุกประการ

นี่แหละ วินัยจึงจัดสรรให้เกิดโอกาสในการที่จะทำงานให้สำเร็จตามวัตถุประสงค์

และเพราะฉะนั้น สังคมที่ดีจึงต้องมีวินัย

แม้แต่อย่างง่ายๆ ในการจราจร ลองไม่มีวินัยคือคนไม่รักษากฎจราจรซิ

บอกว่าฉันมีเสรีภาพ ฉันจะขับไปตามใจฉัน รถคันนั้นอยากจะไปก็ไป

รถคันนี้อยากจะไปก็ไป ในที่สุด ติดอยู่นั่นทุกคน ไปไม่ได้เลยสักคัน

เอ นี่… ทุกคนบอกว่ามีเสรีภาพและใช้เสรีภาพกันเต็มที่แต่ขาดวินัย เลยหมดเสรีภาพไปด้วยกันทุกคน


**********************




แต่พอมีวินัย ก็จัดกันให้เรียบร้อยเป็นแถวเป็นแนวและมีลำดับ

โอกาสที่จะไปก็เกิดขึ้นอย่างดี แล้วทุกคนก็มีเสรีภาพตามกติกา ซึ่งทำให้ขับรถไปได้อย่างดี

นี่คือมีวินัย แล้วก็ใช้เสรีภาพกันได้ทุกคน

เพราะฉะนั้นจึงขอให้เข้าใจความหมายของวินัยที่ถูกต้องว่า

วินัยนั้น เป็นการจัดสรรให้เกิดโอกาส แล้วมันก็มาบรรจบกับเสรีภาพ

ที่ว่าเสรีภาพก็มาใช้โอกาสได้สบาย เป็นอันว่า สองตัวนี้มีไว้เพื่อให้เกิดโอกาส

และจะได้ใช้โอกาสได้คล่องสบาย
http://xchange.teenee.com/index.php?s=3527394fc0b372ad1391f40750f371d1&showtopic=83841

Share this