ประเทศไทยของเราเป็นประเทศที่มีระบอบประชาธิปไตย ซึ่งให้ความสำคัญกับ “ประชาชน” ทุกคน เพราะประชาชนคือเจ้าของประเทศ และมีหน้าที่ร่วมกันในการดูแลบ้านเมืองให้น่าอยู่ เด็กๆ เองก็เป็นส่วนหนึ่งของประชาชน แม้จะยังเล็ก แต่ก็สามารถเริ่มต้นเป็น “พลเมืองดี” ได้ตั้งแต่วันนี้

การเป็นพลเมืองดี คือ การประพฤติตนให้เหมาะสมกับ “สถานภาพ” และ “บทบาท” ของตน มีความเคารพในสิทธิของตนเองและผู้อื่น ใช้เสรีภาพอย่างถูกต้อง และทำหน้าที่ของตนอย่างเต็มที่ เพื่อให้สังคมอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข

1. สถานภาพ บทบาท สิทธิเสรีภาพ และหน้าที่ของพลเมืองดี

สถานภาพและบทบาทของพลเมือง

เด็กๆ มีสถานภาพเป็น “นักเรียน” และเป็น “เยาวชนของชาติ” ซึ่งมีบทบาทสำคัญคือ การตั้งใจเรียน มีวินัย และประพฤติดี เพื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่ดีในอนาคต

สิทธิและเสรีภาพของพลเมือง

สิทธิ คือ สิ่งที่เราสามารถทำได้ตามกฎหมาย เช่น มีสิทธิเรียนหนังสือ มีสิทธิแสดงความคิดเห็น

เสรีภาพ คือ ความเป็นอิสระในการกระทำสิ่งต่างๆ แต่ต้องไม่ทำให้คนอื่นเดือดร้อน เช่น เราพูดได้ แต่ไม่ควรพูดหยาบหรือล้อเลียนคนอื่น

หน้าที่ของพลเมืองดี

พลเมืองดีต้องปฏิบัติตนตามกฎหมาย และมีความรับผิดชอบต่อสังคม เช่น

- เคารพและเทิดทูนสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์

- อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น รักษาน้ำ รักษาป่า ไม่ทิ้งขยะ

- อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทย เช่น แต่งกายสุภาพ พูดจาไพเราะ

- เคารพกฎหมาย เช่น ข้ามถนนตรงทางม้าลาย ไม่รังแกเพื่อน

เมื่อทุกคนทำหน้าที่ของตนอย่างเต็มที่ สังคมก็จะสงบสุข

2. คุณลักษณะของพลเมืองดี

พลเมืองดีไม่ใช่เพียงแค่รู้สิทธิ และหน้าที่ของตนเท่านั้น แต่ยังมี “คุณลักษณะ” ที่ดีหลายประการ เช่น

- มุมานะทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม พลเมืองดีจะไม่คิดถึงแค่ตัวเอง แต่จะช่วยเหลือผู้อื่น เช่น ร่วมทำความสะอาดโรงเรียน ร่วมกิจกรรมชุมชน

- มีค่านิยมประชาธิปไตย เช่น เคารพความคิดเห็นของผู้อื่น รับฟังอย่างตั้งใจ และไม่ใช้ความรุนแรงในการแก้ปัญหา

- มีคุณธรรมจริยธรรม เช่น ความซื่อสัตย์ ความรับผิดชอบ ความเสียสละ และความเมตตา

การฝึกตนเองให้มีคุณลักษณะเหล่านี้ จะทำให้เราเป็นพลเมืองที่ดี มีคนรัก และช่วยสร้างสังคมให้น่าอยู่มากขึ้น