การธำรงรักษาพระพุทธศาสนา หลังจากพระพุทธเจ้าเสด็จขันธปรินิพพานแล้ว เป็นหน้าที่ของพุทธบริษัททั้ง 4 โดยเฉพาะพระเถระทั้งหลาย ที่ได้มีการชำระพระธรรมวินัยให้ตรงหลายครั้งหลายครา เมื่อเกิดความขัดแย้งในพระศาสนา หรือที่เรียกกันว่า “การสังคายนาพระไตรปิฎก”

การเผยแผ่พระธรรม การชำระพระไตรปิฎก และการสืบทอดพระพุทธศาสนา

การเผยแผ่พระพุทธศาสนา เป็นหน้าที่หลักของพุทธบริษัท และถือว่าเป็นการธำรงรักษาพระพุทธศาสนาไปด้วยในตัว พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่มุ่งสร้างสันติภาพให้แก่มนุษยชาติ การธำรงรักษาพระพุทธศาสนา จึงเท่ากับการส่งเสริมสันติสุขของมนุษยชาติด้วยเช่นกัน

การธำรงรักษาพระพุทธศาสนาต้องอาศัยการสังคายนาพระธรรมวินัย เพื่อสืบทอดพระพุทธศาสนาให้ดำรงอยู่สืบไป มิให้พระธรรมวินัยเกิดความผิดเพี้ยน ในสมัยหลังพุทธกาลไม่นาน การสืบทอดพระพุทธศาสนาอยู่ในรูปของการบอกเล่าสู่กันฟัง และช่วยกันจดจำในหมู่พระเถระ เรียกว่า “มุขปาฐะ”

ต่อมาหลายร้อยปี มีการจดบันทึกด้วยภาษาบาลีเป็นลายลักษณ์อักษร และได้เผยแผ่ออกไปจากชมพูทวีปสู่ดินแดนอื่นๆ จนมีการแปลเป็นภาษาอื่นๆ อีกหลายภาษา และมีการชำระ หรือการสังคายนาพระธรรมวินัยอีกหลายต่อหลายครั้งจนปัจจุบัน

การศึกษาพระพุทธศาสนา

ได้มีการบรรจุวิชาพระพุทธศาสนาเข้าเป็นส่วนหนึ่งของหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยมีการปรับปรุงสาระหลักสูตรวิชาพระพุทธศาสนาให้เป็นระบบเรื่อยมา

ในการจัดการศึกษาพระพุทธศาสนา ผู้ถ่ายทอด หรือครูผู้สอน จะต้องเข้าใจหลักสูตรพระพุทธศาสนา และเข้าใจหลักการ ปรัชญา หรือแก่นของพระพุทธศาสนาอย่างแท้จริงก่อน เพื่อให้ผู้เรียนได้เข้าใจหลักพระพุทธศาสนาที่ถูกต้อง และที่สำคัญที่สุดก็คือ สามารถนำไปประยุกต์เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของตนเองรวมทั้งสังคมได้

เรียบเรียงโดย : ถาปกรณ์ กำเนิดศิริ