สมัยที่พี่อยู่ ม.6 แล้วจะต้องเลือกคณะในมหาวิทยาลัย คำถามที่ยากที่สุดที่เฝ้าถามตัวเองก็คือ “จริงๆ แล้วเราอยากเป็นอะไรกันแน่” ก็ในเมื่อการศึกษาบ้านเราสอนในห้องเรียนเป็นส่วนใหญ่ เหลือเวลากระจิริดให้กับการทำกิจกรรม ไม่ว่าจะเป็นกีฬาสี การจัดบอร์ดวันสำคัญต่างๆ หรือทัศนศึกษาที่สวนสัตว์ ฯลฯ ซึ่งไม่ค่อยจะกระตุ้นต่อมการค้นพบตัวเองเท่าไหร่ เครียดสิครับงานนี้

แต่ในที่สุดพี่ก็สร้างหลักการในการเลือกคณะและอาชีพตามแบบฉบับของตนเอง แต่ว่าตอนนั้นพี่ยังไม่กล้าบอกใคร และเกรงว่าจะรับผิดชอบความเสียหายต่ออนาคตของเขาไม่ไหว จนปัจจุบันได้มีโอกาสเป็นติวเตอร์และวิทยากรรับเชิญตามค่ายแนะแนวต่างๆ คำถามเดิมๆ ก็กลับมาอีกครั้งคือน้องๆ มาปรึกษาว่าไม่รู้ว่าตัวเองจะเรียนอะไรดี หลายคนใช้วิธีเรียนตามไอดอล หรือไม่ก็มองไปที่ผลตอบแทนและชื่อเสียงเป็นหลัก โดยไม่ได้ดูความสามารถและความชอบของตัวเองก่อน กว่าจะรู้ว่าคณะที่เรียนนั้นไม่ใช่ก็หลวมตัวเข้ามาเรียนแล้ว

หลักการสำรวจตัวเองไม่ได้ยากอย่างที่คิด ไม่มีอะไรซับซ้อนไปกว่าการถามถึงความชอบความถนัดในตัวของน้องเอง อย่าเพิ่งคิดชื่ออาชีพ หาตัวเองให้เจอก่อน เลือกคณะไว้ทีหลัง พี่สร้างหลักการค้นหาตัวเองโดยสำรวจความชอบและความถนัดของตัวเอง 3 ด้าน ดังนี้

1. ความชอบ/ความถนัดในแง่การทำงานหรือกิจกรรม

- ชอบออกแรงและทำด้วยมือตัวเอง เป็นพวกชอบออกแรงทำด้วยตัวเอง ชอบอิสระ ชอบเดินทาง ให้อยู่เป็นที่เป็นทางแล้วจะตายให้ได้

- ชอบคิดและวิเคราะห์ เป็นพวกมองอะไรเป็นขั้นเป็นตอน ชอบสืบเสาะหาความจริง และชอบวางแผนงาน (เป็นจอมบงการนั่นเอง)

- ชอบริเริ่มและสร้างสรรค์ เป็นพวกเด็กแนว ไม่ชอบติดอยู่กับกฎเดิมๆ ชอบความท้าทาย แปลกใหม่ แหวกๆ แหกๆ ถึงจะมัน

- ชอบสนับสนุนและประสานงาน เป็นพวกจิตกุศล ชอบช่วยเหลือ เห็นอกเห็นใจคนอื่น และชอบเป็นเบื้องหลังความสำเร็จในงานต่างๆ

- ชอบโน้มน้าวและเป็นผู้นำ เป็นนักเจรจาพาที กล้าพูด นำเสนอดี ชอบออกความคิดเห็น กล้าตัดสินใจ ชอบทำงานร่วมกับคนหมู่มาก

- ชอบรักษาระเบียบและควบคุมกฎ เป็นพวกแบบแผนสูง ชอบกฎเกณฑ์ ชอบจัดระเบียบกับสิ่งที่เห็น เก็บข้อมูลเก่ง และจดจำแม่นยำ

2. ความชอบ/ความถนัดในแง่วิชาการ

- ชอบวิทยาศาสตร์ และคณิตศาสตร์

- ชอบคณิตศาสตร์ และสังคมศาสตร์

- ชอบคณิตศาสตร์ และภาษาศาสตร์

- ชอบภาษาศาสตร์ และสังคมศาสตร์

- ชอบศิลปะ ดนตรี หรือการแสดงแขนงต่างๆ

3. ความชอบ/ความถนัดในแง่ปฏิสัมพันธ์ทางสังคม

- ชอบทำงานตัวคนเดียว

- ชอบทำงานกับคนที่รู้จักและรู้ฝีมือ

- ชอบทำงานกับคนที่ไม่รู้จักหรือเปลี่ยนแปลงผู้ร่วมงานบ่อยๆ

ตอนนี้ให้กลับไปคิดดูก่อนว่าชอบแนวไหน ใครที่รู้สึกว่ายังเลือกความชอบความถนัดทางด้านการทำงานไม่ได้ หรือเป็นพวกรักพี่เสียดายน้อง ตอนหน้าพี่จะช่วยตั้งคำถามช่วยให้ค้นหาตัวเองได้ “เป๊ะ” และวิธีเลือกอาชีพให้ “โดน” อย่าลืมติดตามล่ะ

เรื่องโดย : พี่บอส-พิเชฐ ด่านไทยนำ

ติวเตอร์ภาษาอังกฤษจากสถาบัน Acadesia UnoGo ผู้เคยฝากผลงานการเขียนหนังสือ Get อังกฤษ พิชิต Goal เป็นศิษย์เก่าคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปัจจุบันรับหน้าที่เป็นผู้สอนวิชาภาษาอังกฤษในรายการ “สอนศาสตร์” ทางช่องทรูปลูกปัญญา ทรูวิชั่นส์ 9