เจริญอานาปานสติ เป็นเหตุให้รู้ลมหายใจ อันมีเป็นครั้งสุดท้ายก่อนเสียชีวิต

เจริญอานาปานสติ เป็นเหตุให้รู้ลมหายใจ
อันมีเป็นครั้งสุดท้ายก่อนเสียชีวิต
ราหุล ! เธอจงเจริญอานาปานสติภาวนาเถิด
เพราะอานาปานสติที่บุคคลเจริญ กระทำให้มากแล้ว ย่อม
มีผลใหญ่ มีอานิสงส์ใหญ่ ก็อานาปานสติ อันบุคคลเจริญ
แล้วอย่างไร กระทำให้มากแล้วอย่างไร จึงมีผลใหญ่
มีอานิสงส์ใหญ่ ?
ราหุล ! ในกรณีนี้ ภิกษุไปแล้วสู่ป่า หรือโคนไม้ หรือ
เรือนว่างก็ตาม นั่งคู้ขาเข้ามาโดยรอบ ตั้งกายตรง ดำรงสติเฉพาะหน้า เธอนั้น มีสติหายใจเข้า มีสติหายใจออก :
เมื่อหายใจเข้ายาว ก็รู้ชัดว่าเราหายใจเข้ายาว,
เมื่อหายใจออกยาว ก็รู้ชัดว่าเราหายใจออกยาว;
เมื่อหายใจเข้าสั้น ก็รู้ชัดว่าเราหายใจเข้าสั้น,
เมื่อหายใจออกสั้น ก็รู้ชัดว่าเราหายใจออกสั้น;
(แต่นี้ได้ตรัสไว้อย่างเดียวกัน ซึ่งเหมือนในหน้า ๑–๔
ทุกประการ).

ราหุล ! อานาปานสติ อันบุคคลเจริญแล้ว กระทำ
ให้มากแล้ว อย่างนี้แล ย่อมมีผลใหญ่ มีอานิสงส์ใหญ่.
ราหุล ! เมื่อบุคคลเจริญ กระทำให้มากซึ่ง
อานาปานสติอย่างนี้แล้ว
ลมอัสสาสะ (ลมหายใจเข้า)
ปัสสาสะ (ลมหายใจออก)
อันจะมีเป็นครั้งสุดท้าย
เมื่อจะดับจิตนั้น
จะเป็นสิ่งที่เขารู้แจ้งแล้วดับไป
หาใช่เป็นสิ่งที่เขาไม่รู้แจ้งไม่ ดังนี้.
ม. ม. ๑๓/๑๔๐-๑๔๒/๑๔๖.

หากลมหายใจสุดท้ายของชีวิต (ลมสุดท้ายก่อนรูปกายแตกดับ) คิดถึงกุศลก็ไปสุขคติ คิดถึงอกุศลก็ไปทุกขคติ

หากไม่คิดถึงกุศลและอกุศล คือไปนิพพาน...