ธรรมยุทธ | การต่อสู้กันอย่างยุติธรรมและสุจริต |
นักสิทธ์ | ฤษี ผู้สำเร็จ |
นิทรา | นอน หลับ |
นิมิต | แปลงกาย สร้างขึ้น |
นิล | พลอยสีดำ หรือน้ำเงินแก่ |
บีฑา | เบียดเบียน |
พจนารถ | คำพูด |
พรรณราย | งามผุดผ่อง สีเลื่อมระยับ |
พระกาฬ | พระยม เจ้าแห่งความตาย |
พระขรรค์ | ศาสตราวุธชนิดหนึ่งมีคม ๒ ข้าง ตรงกลาง |
พระทรงสุบรรณ | พระผู้ขี่ครุฑ หมายถึง พระนารายณ์ (สุบรรณของพระนารายณ์) |
พระนารายณ์ |
พระเป็นเจ้าองค์หนึ่งในศาสนาพราหมณ์ ในโลก มี ๔ กร ถือตรี คทา จักร และสังข์ |
พระปิ่นโลเกศ | ผู้เป็นปิ่นแห่งโลกอันยิ่งใหญ่ ในที่นึ้หมายถึง |
พระยามัจจุราช | เจ้าแห่งความตาย |
พระยาไมยราพ | พญายักษ์เจ้ากรุงบาดาลมีเวทมนตร์สะกดทัพถอดหัวใจไว้ที่เขาตรีกูฏ ได้มัจฉาลูกของหนุมานกับนางสุพรรณมัจฉาเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรม |
พระราเมศ | พระราม |
พระลักษมณ์ | ชื่อพระอนุชาองค์หนึ่งของพระราม |
พระสี่กร | พระนารายณ์ |
พระหริรักษ์ | พระนารายณ์ |
พระหริวงศ์ | พระราม |
พริ้มเพริศ | งามแฉล้ม |
พลับพลา | ที่ประทับชั่วคราวสำหรับเจ้านาย |
พลากร | กองทหาร |
พลาญ | ลาน |
พาที | คำพูด ถ้อยคำ |
พานริน |
ลิง
|
พิฆาต | กำจัด ฆ่า ทำลาย |
พินิจ | ดูอย่างถี่ถ้วน พิจารณา ตรวจตรา |
พิเภก | ยักษ์ผู้เป็นน้องชายทศกัณฐ์ มีทัศนะขัดแย้งกับทศกัณฐ์อย่างรุนแรง ถูกขับไล่จึงมาอยู่รับใช้พระราม เป็นโหรมีหน้าที่พยากรณ์เหตุการณ์ล่วงหน้าให้พระรามรู้และให้คำแนะนำ |
พิรากวน | ชื่อพี่สาวไมยราพในเรื่อง รามเกียรติ์ |
โพยม | ท้องฟ้า อากาศ |
ไฟกาล | ไฟประลัยกัลป์ ไฟล้างโลก |
กุมรี | แมลงภู่ แมลงผึ้ง |
มัจฉา | ปลา |
มัจฉานุ | ลูกหนุมานกับนางสุพรรณมัจฉา ตัวเป็นลิง หางเป็นปลา |
มัชฌิมราตรี | เวลาเที่ยงคืน |
ยองใย | เส้นใย ผุดผ่องเป็นน้ำเป็นนวล |
ยาม | คนเฝ้าสถานที่ ระยะเวลา ๓ ชั่วโมง (ภาษาโบราณ หรือ ร้อยกรอง) |
โยธา | กองทัพ |
ไยไพ |
เยาะเย้ย พูดให้อาย |
รณรงค์ | รบ |
รัถยา | ทางเดิน |
ราพณ์ | ยักษ์ ในเรื่องรามเกียรติ์เป็นชื่อเรียกทศกัณฐ์ |
ราหู |
อสูรตนหนึ่ง ถูกจักรพระนารายณ์ตัดตัวขาดครึ่งเป็นเทวดาเข้าไปลักน้ำอมฤตดื่ม คนโบราณหรือจันทรคราสก็เพราะพระอาทิตย์ พระจันทร์ ชื่อเทวดาพระเคราะห์ตามตำราโหราศาสตร์ |
รุทร | น่ากลัวยิ่ง ฤทธิรุทร หมายความว่า มีฤทธิ์อัน |
ฤทธิรณ | รบเก่ง |
ลูกพระอาทิตย์ | สุครีพ (เป็นพระอาทิตย์กับนางกาลอัจนา) |
โลกธาตุ | โลกทั้งหมด โลกทั้งสิ้น |
วานรเผือกผู้ | ลิงสีขาวเพศผู้เป็นลักษณะของหนุมาน |
วายุบุตร | หนุมาน (เป็นบุตรของวายุ หรือลม บางที่เรียก |
วุฒิไกร | ยิ่งด้วยความรู้ความเจริญ |
เวท | มนตร์ ถ้อยคำที่ผูกเป็นคาถา |
ไวยวิก | ยักษ์ลูกของนางพิรากวนในเรื่องรามเกียรติ์ |
สรวลสันต์ | หัวเราะ |
สังขาร์ สังขาร | ร่างกาย |
สังวร | สำรวม เหนี่ยวรั้ง ความหวัง |
สัประยุทธ์ | รบพุ่ง ชิงชัยกัน |
สาธารณ์ | ดาษดื่น บางที่ใช้ในความหมายว่า ต่ำ |
สิบแปดมงกุฏ | วานรที่เป็นทหารเอกในกองทัพพระราม จำนวน เกยูร จังเกียง แต่ไม่ใช่กลุ่มพญาวานรอย่าง |
สีหนาท | เสียงกึกก้องดังราชสีห์ |
สีหบัญชร | หน้าต่างสำหรับพระเจ้าแผ่นดินเสด็จออกให้ได้เฝ้าในโอกาสสำคัญ |
สุธาธาร | แผ่นดิน (ในวรรณคดีไทย)(สุธา กร่อนมาจาก พล |
สุนทร | งาม ดี ไพเราะ |
สุริยวงศ์ |
วงศ์พระอาทิตย์ |
สุวรรณ | ทอง |
โสภา | งาม |
โสมนัส | ปลาบปลื้ม เบิกบาน |
โสฬส |
สวรรค์ชันพรหม มี ๑๖ชั้น ใช้ในความหมายว่าสถานที่ที่มีความสุข |
ไสยา ไสยาสน์ | นอน |
หกห้องสวรรค์ชั้นฟ้า | สวรรค์ ๖ ชั้น ได้แก่ |
๑. จาตุมหาราชิก ๒.ดาวดึงส์ ๓.ยามะ ๔.ดุสิต ๕.นิมมานรดี ๖.ปรนิมมิตวสวัดดี | |
หน้าฉาน | หน้าที่ประทับของพระเจ้าแผ่นดิน |
เหมันต์ | ฤดูหนาว |
อวตาร | การแบ่งภาคลงมาเกิดของพระนารายณ์ |
อาคม | เวทมนตร์ |